جلال منتظری شورکچالی - استادیار اقتصاد، پژوهشکده اقتصاد و مدیریت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

وقوع بحرانهای مالی و آثار منفی و مخرب انباشت بدهی بر اقتصاد کشورهای مقروض موجب شده «مساله آثار اقتصادی انباشت بدهی دولت» به یک موضوع بحث­برانگیز در ادبیات اقتصاد بخش عمومی تبدیل شود. در این راستا، مطالعه حاضر تلاش می­کند تا با استفاده از دادههای دوره زمانی ۱۳۹۶-۱۳۵۲ اقتصاد ایران و روش رگرسیون انتقال ملایم (STR)، مساله اثرگذاری نامتقارن اندازه بدهی دولت به بانک مرکزی - بدهی دولت به بانک مرکزی به صورت درصدی از تولید ناخالص داخلی (GDp )–بر رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار دهد. یافته­های این مطالعه نشان می­دهد اندازه بدهی دولت به بانک مرکزی در یک ساختار دو رژیمی با مقادیر آستانه­ای ۴۰/۴ و ۹۸/۲۸ درصد بر رشد اقتصادی ایران اثر گذاشته است. همچنین در سطوح پایین اندازه بدهی دولت به بانک مرکزی (سال­هایی که اندازه بدهی دولت به بانک مرکزی کوچکتر از ۴۰/۴ درصد است)، استقراض دولت از بانک مرکزی اثر مثبت و در سال­هایی که اندازه بدهی دولت به بانک مرکزی بزرگتر از ۴۰/۴ و کوچکتر از ۹۸/۲۸ درصد است، اثر منفی بر رشد اقتصادی داشته است و برخلاف انتظارات، طی دوره ۱۳۷۰-۱۳۵۹ (سال­هایی که اندازه بدهی دولت به بانک مرکزی بیشتر از ۹۸/۲۸ درصد است) اندازه بدهی دولت به بانک مرکزی اثر مثبتی بر رشد اقتصادی داشته است که این مساله می­تواند ریشه در ویژگی­های خاص دوران انقلاب و جنگ، نظیر کاهش اثر جانشینی افزایش بدهی دولت، شکاف قابل توجه بین تولید واقعی و بالقوه و مدیریت کاراتر هزینه­ها در این سال­ها داشته باشد.

بدهی دولت, بانک مرکزی, الگوی STR, آزمون ریشه واحد غیرخطی, ایران