علیرضا ابراهیم گل - استایار پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
سید احمد طباطبایی لطفی - استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
حسن خسروشاهی - دانشجوی دکترای حقوق بین الملل پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

نهادهای معاهده­محور حقوق ­بشری سازمان ملل متحد با رسیدگی به شکایاتی که بر اساس فرآیند طرح مکاتبات فردی علیه دولت­های عضو طرح می­گردند، نقش بسیار مهمی را در تشویق و ارتقای پیروی از تعهدات حقوق بشری ایفا می­کنند. این نهادها علی­رغم عملکرد شبه­قضایی خود می­توانند بهمنظور مصون نگه­داشته شدن حقوقی که مکاتبه­کننده مدعی نقض آن است و تا زمان صدور نظرات نهایی راجع به ماهیت مکاتبه، اقدامات موقتی صادر کنند. نظر به اینکه نظرات نهایی نهادهای معاهده­محور حقوق بشری به خودی خود الزام­آور نیستند و با توجه به اینکه در اسناد موسس و قواعد رسیدگی این نهادها به ارزش حقوقی اقدامات موقتی اشاره نشده است، این سوال قابل طرح است که آیا اقدامات موقتی صادره توسط این نهادها برای دولت­های عضو الزام حقوقی ایجاد میکنند؟ این مقاله، الزام­آوری اقدامات موقت صادره توسط نهادهای معاهده­محور سازمان ملل متحد را در پرتو دکترین حقوقی و رویه این نهادها مورد بررسی قرار می­دهد.

نهادهای معاهده محور حقوق بشری, کمیته حقوق بشر, کمیته ضد شکنجه, اقدامات موقتی, الزام آوری