وحید بزدانی - مجتمع آموزش عالی تربت جام
حسین ابراهیمی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

در خصوص برآورد تبخیر و تعرق فضای سبز علاوه بر ضریب گیاهی می­بایست ضرایب مربوط به سایه اندازی، تعدیل تراکم بوته و تنظیم گونه گیاهی خاص نیز برآورد شوند. حال با توجه به محاسبه سه ضریب اضافی برای تبخیر و تعرق فضای سبز نسبت به تبخیر و تعرق گیاهان زراعی مشکل محاسبه دقیق این پارامترها دوچندان شده، و دقت زیاد و استفاده از روش­های مناسب را طلب می­کند. یکی از روش­های جدید برآورد تبخیر و تعرق در مقیاس وسیع، استفاده از تصاویر ماهواره­ای می­باشد. در این پژوهش سعی ما بر این است که با استفاده از عکس­های ماهواره­ای توسط مدل سبال و اطلاعات ایستگاه سینوپتیک مشهد، میزان تبخیر و تعرق فضای سبز (پارک ملت مشهد) توسط روش­های کیمبرلی پنمن، فائو پنمن مونتیث ۵۶، تشعشعی (فائو۲۴)، بلانی کریدل، هارگریوز سامانی، پریستلی تیلور، مکینگ(۱۹۵۷)، تورک، پنمن فائو ۲۴ و پنمن ۱۹۴۸ را محاسبه نموده و با روش سبال مقایسه گردد. مقادیر ضریب فضای سبز به دست آمده در این تحقیق رابطه مستقیم و تنگاتنگی با شاخص پوشش گیاهی داشته و با افزایش آن افزایش می­یابد. مقدار تبخیر و تعرق روش سبال در ماه­های گرم بیشتر از مقدار محاسبه شده توسط سایر روابط بوده است. بررسی­ها نشان داد که استفاده از ضریب به دست آمده از مدل سبال نتایج بهتری از ضریب محاسبه شده توسط مدل لیمپ را ارائه می­دهد. نتایج نشان داد که روش­های هارگریوز سامانی، بلانی کریدل و تورک از دقت کمتری نسبت به سایر روش­ها برخوردار هستند در مقابل دقت روش­های پریستلی تیلور، تشعشعی و پنمن مونتیث فائو ۵۶ نسبت به سایر روش­ها بهتر بوده و به داده­های مدل سبال نزدیک تر هستند. لذا برای محاسبه تبخیر و تعرق فضای سبز مشهد و یا مناطق با آب و هوای مشابه می­توان از سه روش پریستلی تیلور، تشعشعی و پنمن مونتیث فائو ۵۶ به همراه ضرایب فضای سبز ارائه شده در این تحقیق استفاده نمود.

ضریب فضای سبز, سبال, تبخیر و تعرق, پارک ملت مشهد