حلیمه پیری - دانشگاه فردوسی مشهد
حسین انصاری - دانشگاه فردوسی مشهد
ابوالفضل بامری - دانشگاه زابل

     سفرههایآبزیرزمینیبه عنوانیکیازمهمترینمنابعتامینکنندهآببا خطراتمتفاوتیمانندافتسطح،کاهشمیزانتغذیهبهسببنقصانبارندگیوآلایندههایطبیعیوغیرطبیعیرو به رواست. ازاینرو پایشکیفیمنابعآبزیرزمینیاهمیتفوق العاده­ایدارد وتحلیلکیفیتآبیکی ازقسمتهایمهممطالعاتآبهایزیرزمینیاست. این پژوهش با هدف مدل سازی تغییرات مکانی ویژگیهای شیمیایی آب های زیرزمینی دشت بجستان با استفاده از روشهای زمین آماری جهت مصرف آب شرب و کشاورزی انجام گرفته است. پارامترهای Na، SAR، SO۴، EC، Cl، TDS،HCO۳ ،pH ،Ca و Mg از کل ویژگیهای آب زیرزمینی و از کیفیت آب مربوط به ۶۱ حلقه چاه انتخاب شدند. در ابتدا نرمال بودن داده ها مورد بررسی قرا گرفت و داده های غیر نرمال به روش لگاریتمگیری، نرمال گردیدند. سپس تجزیه و تحلیل واریوگرام ها و واریوگرام های متقابل پارامترها محاسبه شدند. ارزیابی نتایج با استفاده از روش ارزیابی متقابل صورت گرفت. نتایج نشان داد روشهای زمین آماری برتری قابل توجهی نسبت به روشهای معین دارد. بهترین روش مدل سازی برای پارامترهایMg،Ca ،EC ، SARو Cl روش کوکریجینگ و برای پارامترهای SO۴ ،pH،  HCO۳،Na و  TDSروش کریجینگ میباشد. همچنین کیفیت آب چاه ها از نظر مصرف شرب و کشاورزی نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، شوری و نسبت جذبی سدیم در اکثر چاه ها بالا بوده و مصرف آب این چاه ها در درازمدت باعث شورشدن و کاهش نفوذپذیری خاک می گردند و از نظر شرب نیز باعث رسوبگذاری و خورندگی در لوله ها می شوند.      

دشت بجستان, کیفیت آب, زمین آمار, کریجینگ, کوکریجینگ