بررسی کیفیت ترجمه نهجالبلاغه مبتنی بر الگوی نقشگرای هاوس (مطالعه موردی ترجمه علامه جعفری و شهیدی از خطبه اشباح)

ارزیابی ترجمه متون براساس نظریات زبانشناسی از رویکرد­های دقیق و علمی جهت بررسی کیفیت ترجمه آثار است. بررسی ترجمه برمبنای الگوی ارزیابی کیفیت جولیان هاوس از مهمترین مباحثی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. بر اساس این الگو، دو نوع ترجمه آشکار و پنهان وجود دارد؛ در ترجمه آشکار مترجم آگاهانه دست به انتخاب معادل­های زبانی می­زند و مخاطب، بیگانه بودن متن و عناصر آن را درک میکند در حالی که ترجمه پنهان برمبنای هنجارهای زبانی متن مقصد است. نگارندگان با هدف بررسی نقش متن مبدا و مقصد و با بهرهگیری از روش توصیفی-تحلیلی به دنبال واکاوی نوع ترجمه آشکار و پنهان و بررسی کیفیت متن ترجمه شده خطبه اشباح هستند. با توجه به اینکه علامه جعفری و علامه شهیدی علاوه بر صحت و امانت و تطبیق تکتک واژگان عربی با فارسی به ویژگی ادبی نهجالبلاغه و برگردان آن به زبان فارسی توجه داشتهاند، کیفیت ترجمه این دو مترجم از خطبه اشباح امیرالمومنین به صورت گزینشی مورد ارزیابی قرار میگیرد. یافته­های پژوهش نشان میدهد از نظر کیفیت ترجمه، مترجمان کیفیت متن اصلی را حفظ کردهاند. مولفههای سیاق، ژانر ترجمه و نقش زبانی اثر با تغییراتی جزئی در متن مقصد توسط مترجمان حفظ شده است. با توجه به ارائه دو نوع ترجمه آشکار و پنهان و بررسی خطا­های آشکار و پنهان ارائه شده توسط هاوس، هر دو مترجم، ترجمهای آشکار از متن ارائه دادهاند و در مواردی چند، دست به تغییراتی زدهاند که متناسب با آن ترجمه علامه شهیدی نسبت به ترجمه علامه جعفری آشکارتر است.

Keywords:

خطبه اشباح , کیفیت ترجمه , جولیان هاوس , علامه شهیدی , علامه جعفری