احمد سبحانی نجف آبادی - دانشجوی دکتری دانشگاه تهران
محمدرضا نقوی - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
حمید فرحمند - عضو هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علیرضا عباسی - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

گیاه باریجه با نام علمی Ferula gummosa Boiss، از تیره چتریان بومی مناطق شرق و غرب ایران است. گیاه باریجه به دلیل داشتن قابلیت استحصال شیرابه ای با ارزش دارویی و صنعتی، بسیار مورد توجه است. اگر چه این شیرابه از حیث صادرات گیاهان دارویی مرتعی ایران در رتبه اول قرار دارد و خواص دارویی و کاربردهای صنعتی فراوانی دارد اما اطلاعات اندکی در زمینه مکانیسمهای بیوشیمیایی و ژنتیکی تولید این ترکیبات وجود دارد. در حال حاضر تکنیک RNA-Seq جزو پرکاربردترین و دقیقترین روشهای ترانسکریپتومیکس به شمار می رود. در تحقیق حاضر جهت ارزیابی ترانسکریپتوم باریجه از روش RNA-seq برای دو اندام ریشه و گل استفاده گردید. خوانشهای بدست آمده از دستگاه Illumina HiSeq۲۰۰۰ پس از تعیین کیفیت، با نرم افزار Trinity مونتاژ و سپس از نظر عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. ترانسکریپتوم حاصله دارای ۱۵۸۴۳۶ ترانسکریپت با N۵۰ برابر با ۱۳۴۸ نوکلئوتید بود که پس از بلاست با دیتابیسهای مختلف ۱۰۰۲۷۵ ترانسکریپت از نظر عملکردی تفسیر شدند. ارزیابی نتایج بلاست nr از نظر هستی شناسی ژنها منجر به شناسایی ۷۳۶۷۸ ترانسکریپت دارای حداقل یک GO گردید که از بین آنها از نظر فرایندهای زیستی، فرایندهای سلولی و متابولیکی بیشترین GOها را به خود اختصاص دادند که این حالت نشان دهنده وضعیت فعال متابولیکی گیاه میباشد. ارزیابی ترانسکریپتوم از نظر ژنهای ارتولوگ منجر به شناسایی ۴۲۴۵۲ ژن از ۳۹۲۵ خانواده عملکردی در ۲۶ کلاس کلی گردید. کلاس متابولیت های ثانویه، انتقال و کاتابولیسم با فراوانی ۲۵/۴ درصد از جمله فعالترین کلاسهای عملکردی در گل و ریشه باریجه میباشند.

گیاهان دارویی, توالی یابی, متابولیتهای ثانویه, فرایندهای زیستی