جعفر مهنی - دانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان،
بتول مهدوی - استادیار گروه ژنتیک و تولید گیاهی دانشگاه ولی عصر رفسنجان (عج)
آرمان آذری - استادیار گروه ژنتیک و تولید گیاهی دانشگاه ولی عصر رفسنجان (عج)
سهیلا افکار - استادیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران
سیده الهه هاشمی - دانشجوی دکتری، گروه ژنتیک و تولید گیاهی دانشگاه ولی عصر رفسنجان (عج)

به­منظور بررسی نسبت­های مختلف کشت مخلوط سیاهدانه و شنبلیله بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن در شرایط کنترل و عدم کنترل علف­هرز، آزمایشی به­صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار، در دانشگاه ولی­عصر (عج) رفسنجان در سال زراعی ۱۳۹۴ اجرا شد. تیمارها شامل ترکیب نسبت­های کشت مخلوط (کشت خالص سیاهدانه، کشت خالص شنبلیله، ۲۵% سیاهدانه + ۷۵% شنبلیله، ۵۰% سیاهدانه + ۵۰% شنبلیله و ۷۵% سیاهدانه + ۲۵% شنبلیله) و مدیریت علف­های هرز (کنترل و عدم کنترل) بودند. نتایج نشان داد که در کشت خالص، هر دو گیاه عملکرد بهتری داشتند، درحالی­که ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و درصد روغن در الگوهای کشت مخلوط بیشتر بودند. الگوهای کشت مخلوط نسبت به کشت خالص، دارای مزیت نسبی بودند و در همه نسبت­های کشت مخلوط، مجموع عملکرد نسبی بیشتر از یک بود. کشت مخلوط ۲۵% سیاهدانه + ۷۵% شنبلیله در شرایط کنترل علف­های­هرز بیشترین مجموع عملکرد نسبی (۵۵/۱) را داشت. کنترل علف­هایهرز در الگوهای کشت مخلوط بهتر بود، به­طوری­که تعداد و وزن خشک علف­هایهرز در کشت مخلوط به­طور معنی­داری کمتر بود. درصد کاهش عملکرد شنبلیله در اثر حضور علف­هایهرز در کشت خالص، ۲/۸۷ درصد و در الگوهای کشت ۲۵ درصد سیاهدانه + ۷۵ درصد شنبلیله، ۷۵ درصد سیاهدانه + ۲۵ درصد شنبلیله و ۵۰ درصد سیاهدانه +۵۰ درصد شنبلیله، به­ترتیب برابر با ۸/۳۴، ۱/۲۷ و ۲۵ درصد بود. به­طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که کشت مخلوط در الگوی ۲۵% سیاهدانه + ۷۵% شنبلیله، ضمن افزایش مجموع عملکرد نسبی، سبب بهبود کنترل علف­هرز شد.

شاخص رقابت, شاخص غالبت, ضریب ازدحام, عملکرد نسبی, کشت خالص