امین مهدوی میمند - دانشجوی دکتری سازه های آبی، بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
محمد ذونعمت کرمانی - دانشیار، بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
کورش قادری - دانشیار، بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

سیفون لایروبی یا هیدروساکشن یک روش مناسب و اقتصادی برای تخلیه رسوبات نهشته شده در مخازن سدها است. در این پژوهش با ساخت مدل فیزیکی یک سیستم سیفون لایروبی و با طراحی و انجام مجموعه آزمایش­هایی روی آن به بررسی عمق انسداد لوله سیفون پرداخته شد. تعداد ۸۰ آزمایش با سه قطر لوله (d)، سه هد آب (H) و فرورفتگی­های متفاوت دهانه لوله (از سطح رسوبات تا عمق انسداد با گام mm ۵) انجام گرفت. نتایج نشان داد که هر­چه میزان فرورفتگی دهانه لوله در رسوبات بیش­تر شود، راندمان سیستم افزایش خواهد یافت. در اطراف دهانه مکش در بعضی از آزمایش­ها گردابه­هایی مشاهده گردید. تحلیل نتایج نشان داد تشکیل این گردابه­ها اثر مثبتی بر عملکرد سیستم دارد. همچنین نتایج انسداد لوله حاکی از آن بود که مجرای سیفون لایروبی با قطر لوله بزرگتر و هد جریان بیش­تر، عمق انسداد (Zb) بیش­تری دارد. بررسی عدد فرود (Fr) نیز نشان داد بهطورکلی افزایش آن موجب افزایش عملکرد سیستم سیفون لایروبی و افزایش عمق انسداد می­شود. همچنین بر اساس نتایج، در قطر لوله ثابت، بهطور میانگین با افزایش ۶۶/۶۶ و ۳۳/۱۳۳ درصدی H/d، نسبت Zb/dبه­ترتیب ۸۹/۵۸ و ۲۲/۱۱۲% افزایش یافت.

رسوبگذاری, مخزن سد, مدل فیزیکی, هیدروساکشن