حسین ابراهیم زاده آسمین - استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
مجتبی عباسیان - استادیار، گروه علوم اقتصادی، دانشکده مدیریت و علوم انسانی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، چابهار، ایران
آرزو براهویی - دانشآموخته کارشناسیارشد، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

رشد اقتصادی عصاره تمام فعالیتها و اقدامات اقتصادی دولتها در یک دوره مشخص است که اگر مطلوب نباشد پیامدهای منفی از جمله تخریب محیط­زیست را به همراه دارد. محیط­زیست یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار به­شمار میآید، طی دهههای اخیر، اهمیت محیطزیست افزایش یافته و کیفیت محیطزیست از اهمیت بهسزایی برخوردار شده است. طوریکه با رشد، افزایش شهرنشینی و توسعه جوامع، به کیفیت محیطزیست اهمیت بیش­تری داده شده است. لذا در این مطالعه به بررسی اثر شاخص­های منتخب اقتصادی و شهرنشینی بر انتشار CO۲ در ایران طی سال­های ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۷  با استفاده از روش تحلیلی نقشه علی بیزین (BCM) در قالب پنج سناریو پرداخته شد. آزمون درجه اثرگذاری تغییرات متغیرهای اقتصادی بر آهنگ رشد انتشار CO۲  با استفاده از تحلیل حساسیت یک طرفه نشان داد که از بین این پنج شاخص ابتدا تجارت با ۷۸/۵۸ و در درجه دوم اعتبار بخش خصوصی با ۴۸/۳۲ و بعد از آن مالیات با ۸۵/۴ و سپس رشد شهرنشینی با ۲۱/۴ و در نهایت سرمایهگذاری بخش خصوصی با ۰۴/۱ کاهش واریانس به­ترتیب دارای بیش­ترین  تاثیر بر انتشار CO۲ بودند. نتایج سناریوهای پنجگانه نشان می­دهدکه پس از تغییر احتمال وضعیت زیاد متغیرها وضعیت زیاد انتشار CO۲ نیز احتمال بیش­تری دارد.

اقتصاد, انتشار کربن دی اکسید, شهرنشینی, محیط زیست