محمد ناظری تهرودی - دانشآموخته دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
یوسف رمضانی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
فرشاد احمدی - استادیار، گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیطزیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

در این پژوهش سعی شده است که با استفاده از مقادیر ماهانه دبی برداشت چاههای کشاورزی، تراز سطح ایستابی و مقادیر کیفی هدایت الکتریکی مناطقی از استان خراسان جنوبی در سال آبی ۱۳۹۳-۱۳۹۲، محدودیتهای بهرهبرداری از دشت موردبررسی قرار گیرد. در این راستا، از تلفیق شاخصهای منبع آب زیرزمینی، هدایت الکتریکی اصلاحشده و دبی برداشت استانداردشده استفاده شد. در نهایت جهت مدیریت خشکسالی آب زیرزمینی و بررسی خشکسالی هیدروژئولوژیکی از شاخص مدیریت خشکسالی هیدروژئولوژیکی HDMI استفاده شد. شاخص HDMI یکی از شاخصهای مفید و کاربردی در این زمینه میباشد که کم­تر موردبررسی قرارگرفته است. نتایج نشان داد که در سطح منطقه موردمطالعه خشکسالی آب زیرزمینی در مناطق جنوب شرق محدوده موردمطالعه وجود دارد. شاخص مدیریت خشکسالی هیدروژئولوژیکی در محدوده موردمطالعه نشان داد که بهرهبرداری از آب زیرزمینی در بیش­تر نواحی منطقه موردمطالعه با مشکل مواجه شده و بهرهبرداری از آب زیرزمینی این مناطق باید با تامل بیش­تری انجام شود. با توجه به نتایج شاخص HDMI، حدود ۸۶% مناطق موردمطالعه در وضعیت بهرهبرداری محدود، ۱۰% در وضعیت بهرهبرداری بدون مشکل و ۴% در وضعیت عدم بهرهبرداری قرار دارد. بهطورکلی نتایج بررسی شاخص مدیریت خشکسالی هیدروژئولوژیکی در سطح منطقه موردمطالعه نشان داد که این شاخص توانایی بالایی در ارائه مدیریت صحیح آبخوان و آبخوانداری داشته و کمک شایانی به متصدیان امور آب در کشور دارد. با تکیه بر نتایج حاصله میتوان بهرهبرداری آب در سطح آبخوان را محدود کرده و تبع آن تحویل آب را مدیریت نمود.

آب زیرزمینی, چاههای کشاورزی, خشکسالی, دبی برداشت, هدایت الکتریکی