رضا بیات - استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران
فاضل ایرانمنش - استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران
رحیم کاظمی - استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران

بررسی و شناخت تاثیر طوفان­های گردوغبار بر تغییرات پوشش گیاهی تالابها، میتواند منجر به اطلاعات کاربردی برای مدیریت بهینه آنها شود. در این پژوهش با استفاده از آمار باد ایستگاه هواشناسی اهواز، نمودارهای گلباد و گل­طوفان تهیه شد. سپس تغییرات پوشش گیاهی تالاب شادگان با استفاده از نقشه­های طبقهبندیشده شاخص تعدیلشده خاک-پوشش گیاهی (SAVI) حاصل از تصاویر ماهواره MODIS سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۱ تعیین و سپس روابط همبستگی تغییرات پوشش گیاهی با آمار طوفانهای گردوغبار ایستگاه هواشناسی اهواز تحلیل شد. نتایج نشان داد که جهت بادهای غالب در منطقه از شمال غرب تا غرب بود و همبستگی بین تعداد روزهای همراه با گردوغبار در سال با درصد اراضی با پوشش گیاهی خوب با ضریب تبیین ۴۷/۰ و همبستگی بین غلظت مجموع گردوغبار و پوشش گیاهی با ضریب تبیین ۵۸/۰ نشان ­داد که گردوغبار بر درصد پوشش گیاهی منطقه بیتاثیر نبوده است. روند تغییرات بین میزان غلظت گردوغبار با پوشش گیاهی در یک، دو، سه، چهار و پنج ماه قبل از تهیه شاخص فوق بهصورت کاهشی بود و رابطه بین غلظت گردوغبار یک ماه قبل با درصد پوشش گیاهی (شاخص SAVI) با ضریب ۹۹/۰ بیش­ترین همبستگی را نشان داد. اثر منفی و معنی­دار طوفان­های گرد و غبار بر پوشش گیاهی، اهمیت موضوع را در تالاب بینالمللی شادگان دوچندان می­کند و از طرفی استفاده از تصاویر ماهوارهای می­تواند اطلاعات دقیقی را با صرف هزینه و زمان کم­تر جهت مدیریت منابع پوشش گیاهی و آب و خاک در اختیار مدیران قرار دهد.

تصاویر ماهواره, شاخص SAVI, گل باد, گل طوفان, MODIS