حسن هوشیار - استادیار دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
حسین رمضان تاش دهگرجی - کارشناس ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

امروزه بحث نابرابری­های فضایی در شهرها و لزوم برقراری عدالت اجتماعی در برخورداری کلیه شهروندان از خدمات عمومی به یکی از مباحث جدی پیش­روی برنامه­ریزان و مدیران شهری تبدیلشده است. از اینرو هدف این مقاله، تحلیل و ارزیابی وضعیت نواحی شهر مهاباد به لحاظ مولفههای خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی است. روش پژوهش با توجه به هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. معیارهای مورد بررسی مشتمل بر یازده مولفهی خدمات عمومی شهر می­باشد که اطلاعات موردنیاز از طرح جامع و تفصیلی شهر مهاباد (۱۳۹۵) جمعآوریشدهاند. برای تجزیهوتحلیل داده­ها از نرم­افزارهای SPSS و GIS بهره گرفته شد. شاخص­ها با استفاده از روش آنتروپی وزن­دهی شده و با استفاده از تکنیک وایکور رتبه­بندی شده و جهت بررسی الگوی توزیع کاربری خدمات شهری تکنیک نزدیکترین مجاورت یا همسایگی مورداستفاده قرار گرفت. بررسی نتایج حاصل از میزان برخورداری نواحی شهر مهاباد از امکانات و خدمات شهری حاکی از آن است که ناحیه­ی دو با امتیاز ۰۶۹/۰ در رتبه­ی اول و با اختلاف فاحشی از ناحیه­ی هفت و هشت که به ترتیب با امتیازهای ۵۸۹/۰ و ۸۶۷/۰ در رتبه­های هفت و هشت قرار گرفتهاند. هم­چنین بررسی الگوی توزیع کاربری­های خدمات شهری در سطح نواحی نشان داد که اکثر کاربری­ها براساس الگوی خوشه­ای توزیعشدهاند و از الگوی منظمی تبعیت نمی­کند. در نهایت راهکارهایی در راستای دستیابی به عدالت فضایی در شهر مهاباد ارائهشده است.

عدالت اجتماعی- فضایی, GIS, توزیع فضایی, خدمات شهری, شهر مهاباد