شیرین یکه کار - دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسول).
سید احمد حسینی حاجی بکنده - دانشیار مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

 قرار گرفتن در معرض خشونت خانگی، آسیبهای متعدد جسمی و روانی برای زنان به همراه دارد. برنامهریزی اجتماعی برای مقابله با این مسئله اجتماعی نیازمند شناسایی دقیق آن و زمینههای فرهنگی شکلدهنده آن است. بر این اساس هدف از انجام این پژوهش پاسخ به این سوال است که ویژگیهای خشونت علیه زنان در خانواده و نیز عوامل فرهنگی زمینهساز آن کدام است. نمونه مورد بررسی شامل ۳۱ نفر از زنان خشونت دیده ۱۵ تا ۶۵ ساله شهر تهران است که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با ایشان جمعآوری گردید. روش انجام پژوهش روش تحلیل مضمونی بوده است. زنان خشونت دیده برای پدیده خشونت خانگی علیه زنان چهار ویژگی چرخهای بودن، افزایش تدریجی تا مرحله جدایی و یا طلاق عاطفی، اجتناب ناپذیر بودن و همراه بودن خشونت جسمی با انواع دیگر خشونت را برشمردند. مضمونهای فرهنگی اصلی شناساییشده شامل مضمون اصلی مردسالاری (مضمونهای فرعی جامعهپذیری جنسیتی، سلب قدرت تصمیمگیری از زنان و درونی سازی ستم) و مضمون اصلی نگرشهای فرهنگی نادرست (طلاق تابوی اجتماعی، خشونت موضوعی مربوط به حوزه خصوصی خانواده و تحمل خشونت در هر شرایطی) بودند.  

زنان, خشونت خانگی, مردسالاری, جامعهپذیری جنسیتی, نگرشهای فرهنگی