سعید جدی - گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان، ایران
جلال صادقیان - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان، ایران
بهرام رضائی - گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

سرریزها از مهمترین سازههای هیدرولیکی هستند و نمونهای از انواع آنها، سرریز جانبی است. میتوان از اشکال مختلف این سرریزها به سرریزهای غیرخطی در تاج مانند سرریزکنگرهای و کلید پیانویی اشاره نمود. در این تحقیق بهصورت آزمایشگاهی ضریب تخلیه سرریزهای جانبی کنگرهای مستطیلی و کلید پیانویی در ۳ سیکل و با ۴ ارتفاع ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ سانتیمتر مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. جهت انجام آزمایشهای این پژوهش از کانال موجود در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه بوعلی سینا به طول ۱۰ متر و عرض و ارتفاع ۶۰ سانتیمتر استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد در تمامی سرریزهای جانبی کنگرهای و کلید پیانویی نحوه تغییرات Cd و QL/Qn ، نسبت به Ht/P نزولی بوده و با افزایش مقدار Ht/P مقادیر Cd و QL/Qn کاهش مییابند. در تحقیق حاضر که سرریزهای ذکر شده به صورت جانبی در کانال تحت آزمایش قرار گرفتند نتایج نشان میدهد که سرریز جانبی کنگرهای مستطیلی راندمان و عملکرد بهتری نسبت به سرریز جانبی کلید پیانویی دارد. همچنین سرریزهای کنگرهای مستطیلی با ارتفاع ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ سانتیمتر به ترتیب برای مقادیر بیش از Ht/P ، ۰/۹۵، ۰/۶۶، ۰/۴۶ و ۰/۳۲ با افزایش نسبت Ht/P سرریز از عملکرد مطلوب خود خارج شده و راندمان آن به شدت کاهش پیدا میکند این مقادیر برای سرریزهای کلید پیانویی به ترتیب برابر با ۰/۸۸، ۰/۶، ۰/۴۴ و ۰/۳۵ میباشد.

سرریز جانبی کنگرهای, سرریز جانبی کلید پیانویی, سرریز جانبی, ضریب تخلیه