شهریار کشتگر - دانشجو دکترا تکتونیک دانشگاه بیرجند
عبدالرضا پرتابیان - -استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
محبوبه نظری - - دانشجوی دکترای ژئوشیمی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده مخروط منفرد آتشفشانی توزکی در حاشیه غربی پهنه چین خورده-رانده سیستان، در شمال زاهدان رخنمون یافته است.این مطالعه برای نخستین بار به معرفی، ویژگی های  موفومتری ، خصوصیات صحرایی و ارتباط این مخروط با گسلهای نئوژن منطقه می پردازد. ترکیب سنگ شناسی مخروط توزکی بر روی نقشه زمین شناسی منطقه چهل کوره، "آندزیت" نامگذاری شده است اما بر اساس مطالعات پتروگرافی این پژوهش،ترکیب آن شامل گدازه های جریانی"بازالتی"، آگلومرای آتشفشانی می باشد. با استفاده از محاسبات مدل رقومی ارتفاعی پارامترهای مورفومتری شامل قطر دهانه، قطر قاعده، ارتفاع مخروط ، حجم مخروط، نسبت قطر دهانه به قطر قاعده، نسبت ارتفاع به قطر قاعده و شیب مخروط محاسبه گردید. بر اساس محاسبات انجام شده شکل دهانه مخروط توزکی از نوع بیضوی و قاعده آن فرابیضوی و این مخروط در رده مخروطهای جوان کمتر فرسایش یافته قرار می گیرد. سن مورفومتری به دست آمده ۲/۰ میلیون سال (پلئیستوسن) را برای زمان شکل گیری این مخروط پیشنهاد می کند. وجود این مخروط اصلی در کنار یک مخروط فرعی دیگر  بر روی گسلهای اصلی پی سنگی چهل کوره و عدم جابجایی مخروط و روانه آن توسط گسلهای نئوژن، نشان از فعالیت این مخروطها  بعد از آخرین فعالیت گسلها  می باشد. بر اساس شواهد موجود، مخروط آتشفشانی توزکوه یک مخروط کواترنری مونوژنتیک بسیار جوان است که بعد از آخرین فعالیت گسلهای اصلی و فرعی منطقه فوران کرده است.

کلید واژه ها: مورفومتری, مخروط منفرد آتشفشانی, گسل امتدادلغز, کواترنر, سیستان