محمدامین قانعیراد - تهران، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
مهرانگیز ستوده - مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

این مقاله به بررسی گفتمانهای فرهنگی جهانیشدن در غرب و مقایسه آن با گفتمانهای رایج در ایران میپردازد. جهانیشدن در سالهای پایانی قرن بیستم فرصتها و تهدیدهای فراوانی را برای کشورهای در حال توسعه همچون ایران بهوجود آورده است. از جمله آنها، فرصتها و تهدیدهای هویتی و فرهنگی است که پیامدهای بسیاری برای کشور ما داشته است. ازاینرو این مقاله با درک شرایط و اهمیت پدیده جهانیشدن و تاثیرات عمیقی که میتواند بر ساختار فرهنگی و اجتماعی کشور داشته باشد، درصدد آن است تا با طرح این موضوع به بررسی نظریهها و اندیشههای جهانیشدن در ایران بپردازد. چارچوب نظری این مقاله بر پایه نظریات شولت، گیدنز، کاستلز و رابرتسون قرار دارد و علل و عوامل پیدایش جهانیشدن، ماهیت و پیامدهای فرهنگی جهانیشدن از منظر نویسندگان ایرانی مورد ارزیابی قرار میگیرند. روش پژوهش در این مطالعه فرانظریه است که از طریق تحلیل محتوای متون و با کاربرد ابزار سنجش پرسشنامه معکوس صورت گرفته است. این پژوهش در حوزه مقالات مندرج در روزنامهها و مجلات انجام گرفته است. نمونه پژوهش شامل۱۱۰ مقاله است که از این تعداد، ۵۷ مقاله مربوط به روزنامهها و ۵۳ مقاله مربوط به مجلات است. نتایج بهدست آمده از این پژوهش نشان میدهد، رویکردهای متنوعی که در خصوص ماهیت، علل و عوامل و پیامدهای جهانیشدن در بین نظریهپردازان جهانیشدن وجود دارد، در آثار نویسندگان ایرانی نیز مشاهده میشود؛ به عبارتی نویسندگان ایرانی نیز گرایشهای نظری مختلفی از قبیل نئولیبرالیستی، رادیکالیسم و اصلاحطلبی دارند.

جهانیشدن, فرهنگ, نئولیبرالیسم, رادیکالیسم, اصلاحطلبی