تاشهپردازی گنبدهای شبدری ایرانی

در معماری ایران، گنبدها به دلیل الزامات اقلیمی و سازهای، با استفاده از مصالحی بومی شکل گرفتند. امروزه با تغییر مصالح رایج ساختمانی، روش اجرای گنبدهایی که از چفد 2های ایرانی تبعیت میکنند، محدود به قالببندی فولادی و بتنریزی درجا است. از آنجا که در گذشته گنبدهای ایرانی بر اساس ساخت با مصالح مدولار طراحی شدهاند، امروزه مدلسازی و اجرای دقیق این گنبدها با مصالح غیر مدولار (مانند بتنآرمه) با اشکالاتی همراه است. تاشهپردازی گنبدهای ایرانی بر اساس جبر فرمکسی 3، بر حسب متغیری چون طول دهانه این امکان را میدهد تا با استفاده از یک نمونه گنبد فرمولبندی شده، تعداد بسیار متنوعی از آنها را با تبعیت میکنند، تعریف شدهاند. سپس « شبدری » دقت بالا تولید کرد. در این مقاله ابتدا هندسه گنبدهایی که مقطع آنها از یک چفد با تشریح ویژگیهای برمارههای کروی و چنبرهای، چگونگی فرمولبندی این گنبدها توضیح داده شده است. گنبدهای شبدری شبکهای به دست آمده، تک لایه بوده و با رویههای مختلف دندهای، لاملا و شودلر طراحی شده اند. برخورداری مهندسان سازه و معماران، از نتایج حاصل از تاشهپردازی گنبدهای ایرانی، کاربرد این گنبدها را به صورت سازه شبکهای 4 توسعه داده، فرآیند تحلیل سازه و طراحی معماری را ساده تر کرده و اجرای آنها را با روشها و مصالح متنوعی چون فولاد، چوب و انواع پلیمرها ممکن میکند همچنین این امکان وجود دارد تا با تغییر مقدار متغیرطول دهانه در هر فرمول، گنبد متناظر به دست آید. با اجرای مدلهای ریاضی هر گنبد در نرم افزار فرمین 5، مشخصات گروههای مختلف اعضای سازه شبکهای، مانند طول اعضا و تعداد آنها، با دقتی درمقیاس 10 6 تعیین میشود. گنبدهای ایرانی شبکهای، مزایایی در مقایسه با گنبدهای ساخته شده با بتنآرمه و مصالح بنایی دارند که از جمله میتوان به سبک بودن سازه، امکان اجرای سازه به صورت پیشساخته، جذابیت و چشمگیر بودن، تنوع پوشانهها، پتانسیل جذب انرژی در اتصالات و رفتار مناسبتر در برابر زلزله اشاره کرد

Keywords:

گنبد , چفد , طراحی شبکهای , تاشه پردازی , مدلسازی پارامتریک