داود مزاری
سروش امیری
داود دعاگویان

گرایش به وهابیت در مرزنشینان شرق کشور سالهاست که یکی از دغدغههای مسئولین سیاسی و امنیتی است و بدینجهت پیشگیری از نفوذ تفکرات و اندیشههای مخرب وهابیت درگرو شناخت عواملی است که موجب گسترش و ترویج این نحله در کشور شده است. شناخت این عوامل در کنترلهای ناامنی و جرائم بسیار موثر است. با توجه به ویژگی موضوع موردبررسی، در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی با تکنیک جمعآوری دادهها بهصورت پیمایشی استفاده میشود. ازاینرو ابتدا توصیفی از وضعیت موجود نفوذ گروههای تکفیری در شهرستان خواف ارائه میشود و سپس با استفاده از روش پیمایشی، اطلاعات از جامعه آماری جمعآوری میگردد. جامعه آماری این تحقیق، کلیه کارشناسان، مدیران و فرماندهان انتظامی و مرزبانی، دستگاههای قضایی و نهادهای سیاسی-امنیتی استان با محوریت شهر خواف میباشد که البته مطالعات اولیه حجم جمعیت جامعه را حدود ۲۹۰ نفر نشان میدهد. بر این اساس بر پایه جدول مورگان تعداد نمونهها ۱۶۵ نفر برآورد شد که به تعداد ۱۸۰ نفر برای گرایش نمونهها به نرمال بودن ارتقا یافت. در خصوص نمونهگیری از جامعه آماری از روش نمونهگیری احتمالی سیستماتیک استفاده میشود و در نهایت نیز دادهها با استفاده از آزمون تی و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. در این تحقیق نفوذ گروههای وهابی و تکفیری در بین مرزنشینان خواف، (گرایش و جذب مرزنشینان به گروههای تکفیری و وهابیون) بهعنوان متغیر وابسته و پنج حوزه فعالیتهای اقتصادی – فرهنگی – سیاسی – اختلافافکنی در بین شیعه و سنی و رسانهای بهعنوان متغیرهای مستقل موردبررسی قرارگرفته است. مقیاس: ترتیبی و سنجش از طریق طیف پنج گزینهای لیکرت انجامگرفته است. نتایج نشان داد مهمترین عامل در نفوذ و گسترش تفکرات وهابی در بین مردم مرزنشین شهرستان خواف به ترتیب فعالیتهای اختلافافکنی بین شیعه و سنی، فعالیتهای اقتصادی، فعالیتهای سیاسی، فعالیتهای فرهنگی و فعالیتهای رسانهای بیشترین تاثیر را از حیث ضرایب بتا در نفوذ وهابیت و گروههای تکفیری در بین مرزنشینان داشته است.

وهابیت, گروهای تکفیری, مرزنشین, خراسان رضوی, خواف, امنیت