ایمان صالح - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علی مراد حسن لی - دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر روشهای آبیاری تحت فشار و سطحی جویچه­ای بر چگونگی توزیع شوری در خاک انجام شد. آزمایش در قالب طرح کرت­های یک بار خرد­شده با سه روش آبیاری (جویچهای با هیدروفولوم، قطرهای سطحی و قطرهای زیرسطحی) و دو کیفیت آب (فاضلاب خانگی تصفیه­شده با شوری ۵۰۹/۰ دسی­زیمنس بر متر  و آب معمولی با شوری ۵۲/۱ دسی­زیمنس بر متر) در مزرعه­ی آزمایشی ذرت در منطقه­ی کربال فارس انجام شد. نمونه­برداری خاک در دو نوبت (پیش از شروع آبیاری و پس از برداشت محصول)، در سه عمق ۲۰-۰، ۴۰-۲۰ و ۶۰-۴۰ سانتیمتری و در ۱۵ نقطه­ی اطراف محل نشت آب انجام شد. نتایج تجزیه­ی واریانس شوری­ها نشان داد که در هر دو نوبت اندازه­گیری بین روش­های آبیاری و بین تیمارهای کیفیت آب تفاوت معنی­داری از نظر تجمع شوری در هر سه عمق اندازه­گیری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین مقدار شوری، ۶۶/۱ دسی­زیمنس بر متر در عمق ۲۰-۰ سانتیمتری در آبیاری قطره­ای زیرسطحی و کمترین آن، ۹۲/۰ دسی­زیمنس بر متر در عمق ۴۰- ۲۰ سانتیمتری در روش جویچه­ای به دست آمد. بررسی الگوی توزیع شوری در نیم­رخ خاک نشان داد در روش جویچه­ای بیشترین شوری در راس پشته­ها وجود دارد و با حرکت به سمت کف جویچه­ها کاهش شوری مشاهده می­گردد. در روش­های تحت فشار، محل قرار­گرفتن قطره­چکان­ها از کمترین مقدار شوری برخوردار بودند و با دور­شدن از قطره­چکان­ها میزان شوری افزایش پیدا می­کرد.  انجام عملیات آبشویی، کنترل سطح آب زیرزمینی، کاشت گیاه در نزدیکی قطره­چکان­ها و در دامنه­ی پشته­ها و انجام تحقیقات بیشتر در زمینه­ی چگونگی و میزان تجمع عناصر مختلف در خاک به هنگام استفاده از پساب و همچنین اثرات زیست­محیطی آن توصیه­هایی است که در پایان این تحقیق به آنها اشاره شده است.

شوری, پساب, آبیاری قطره ای سطحی, آبیاری قطره ای زیر سطحی, آبیاری جویچه ای