بالاآمدگی موضعی سطح آب زیرزمینی کلانشهرها؛ فرصتها و چالشها، (مطالعهی موردی: شهر مشهد)

طی سالهای اخیر در شهر مشهد، یکی از اصلیترین منابع تامین آب شرب، سد دوستی بوده که طبق آخرین آمار ۵۰۰ میلیونمترمکعب آب از خارج حوضه آبریز به این شهر انتقال داده شده است. با ورود این آب، چاههای شرب واقع در محدودهی شهر از مدار بهرهبرداری خارج شده­اند. از طرفی توسعهی زیرساختها از جمله شبکهی جمعآوری فاضلاب شهری همگام با توسعهی شهری صورت نگرفته است. به این ترتیب در برخی نقاط شهر مشهد سطح آب زیرزمینی بالا آمده، که این امر مشکلاتی را در پی داشته است. در این مطالعه به منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانیسطح آب زیرزمینی، آمار ۱۱۱ حلقه چاه مشاهدهای طی شش نوبت از آذر ماه ۱۳۹۲ تا مرداد ماه ۱۳۹۳ جمعآوری و سازماندهی شده، سپس نقشههای خطوط همسطح آب زیرزمینی تهیه شده است. نتایج حاکی از افزایش موضعی سطح آب زیرزمینی در نقاط مختلف شهر مشهد میباشد. نتایج این بررسیها طی جلساتی با حضور کارشناسان تمامی دستگاههای حاکمیتی مرتبط، اساتید دانشگاه و کارشناسان خبره و در قالب کارگاه مهندسی ارزش به نقد گذاشته شده، تصمیماتی در خصوص چگونگی برخورد با این پدیده اتخاذ شد. به منظور کاهش مخاطرات ناشی از بالاآمدگی، با بهرهبرداری از چاههای سطح شهر طی زمستان سال ۱۳۹۲ و بهار سال ۱۳۹۳، سطح آب به میزان چشمگیری پایین آمد. طی این مدت، هشدارهای فنی از طریق دستگاههای متولی حسب تصمیمات کارگروه جهت ساخت و سازها ابلاغ گردید و خوشبختانه گزارش خاصی در مورد هرگونه خرابی ساختمان و تاسیسات ناشی از بالاآمدگی گزارش نگردید. در ادامه نتایج حاصل از بررسی دادههای میدانی و همچنین فرصتها، چالشها و مدیریت شرایط، مورد بررسی قرار گرفتهاند.

Keywords:

شهر مشهد مقدس , انتقال آب بین حوضهای , شبکهی جمعآوری فاضلاب شهری , بالا آمدگی سطح آب زیرزمینی , اقدامات مدیریتی