محمد سالاریان - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.

منابع آبی یکی از منابع حیاتی انسان و یکی از سه عنصر اصلی اکوسیستم میباشد. سهم تولید مواد غذایی از شبکههای آبیاری جهان تقریبا معادل نیمی از کل تولید محصولات کشاورزی است. در جهان امروز، جمعیت با شتاب روز افزونی افزایش پیدا میکند و به همین سبب، کمبود شدید مواد غذایی حدود دو سوم از جمعیت جهان را تهدید میکند و این در شرایطی است که منابع آبی بیش از سایر منابع حیاتی با بحران جدی و کمبود روبرو است. ازین رو چه در حال و چه در آینده این منابع باید تحت مدیریت و کنترل دقیق قرار گیرند. تحقق توسعه و ارتقای بهرهوری از منابع آب و خاک و بهینهسازی مدیریت شمایها/ شبکههای آبیاری و زهکشی، در گرو همکاری و تعامل سازنده بین همه دستاندرکاران توسعه، به ویژه عوامل اصلی آن (سازمانهای وابسته به وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و... ) است. از اقدامات جدید درباره آب، شناخت چگونگی توسعه منابع آبی و ایجاد تحولات نوین مدیریتی در آبیاری و تاکید ویژه بر روی نهادها، مشارکت مردمی و اهداف مناسب دولتی در رابطه با بهرهوری و توسعه منابع آب است. کارآمدترین اقدامات مدیریتی بستگی به شرایط محلی (طبیعی و انسانی) دارد. مسلما مستندسازی مشاهدات و تجربیات و نیز مدیریت دانش، نقش مهمی در درک شرایط محلی و شناختن بهترین راهکارها دارد. تحول مدیریت آبیاری یک فرآیند تدریجی همراه با آموزش کشاورزان، واگذاری مرحله به مرحله کار به ایشان از مشارکت در مدیریت، قیمتگذاری آب برای تامین منابع مالی مورد نیاز بهره­برداری و نگهداری شبکه، و نهایتا استقلال کامل اجرایی و مالی شبکه آبیاری می­باشد.

شبکهآبیاری؛ شمای, مدیریت؛ توسعه؛ بهرهوری