سعیده سامانی - موسسه تحقیقات آب
رضا روزبهانی - موسسه تحقیقات آب
علیرضا کاوسی حیدری - موسسه تحقیقات آب
حمید کاردان مقدم - موسسه تحقیقات آب

نوع مقاله: مفهومی به منظور حفظ و بقای آبخوان‏ها، ارزیابی پایداری آن‏ها در برابر وقایع و تنشهای کنونی و آینده، ضروری است. بدین منظور شاخص‏های پایداری منابع آب زیرزمینی به عنوان متغیرهای قابل اندازه‏گیری جهت ارائه اطلاعات مربوط به وضعیت سیستم‏ آب زیرزمینی به صورت قابل درک، معرفی میگردند. لازم به ذکر است که شاخص‏های پایداری ابزار بسیار مفید برای پایش و ارزیابی پایداری منابع آب زیرزمینی در طول زمان (دوره بهرهبرداری) هستند و برای حل مشکل ناپایداری به کار نمی‏روند. هر کدام از شاخص‏های پایداری آب زیرزمینی یک جنبه خاص از سیستم‏های آب زیرزمینی را توصیف می‏کند. این شاخص‏ها، در ارزیابی پایداری آب زیرزمینی بر اساس داده‏های قابل اندازه‏گیری و قابل مشاهده، اطلاعاتی در مورد کمیت و کیفیت منابع آب‏ زیرزمینی (وضعیت و روند موجود) را ارائه می‏دهند و بر روی مسائل اجتماعی (دسترسی آب زیرزمینی، بهرهبرداری و استفاده)، محیطزیست (آسیبپذیری و آلودگی) و جنبه‏های سیاسی و اقتصادی مدیریت منابع آب زیرزمینی تمرکز دارند. هدف اصلی از این مقاله ارائه چارچوبی جهت ارزیابی پایداری منابع آب زیرزمینی در راستای اطمینان از اجرای مدیریت پایدار آب زیرزمینی در سراسر کشور و مطلعکردن تصمیم‏گیرندگان و توسعهدهندگان سیاست در مورد وضعیت پایداری آب‎های زیرزمینی میباشد. در این راستا ۲۱ شاخص در ۶ بخش کمی آب زیرزمینی، کیفی آب زیرزمینی، محیطزیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در قالب چارچوب DPSIR ارائه شده است. جهت یکسانسازی نتایج شاخص‏ها و ادغام شاخص‏ها برای رسیدن به عدد نهایی پایداری، از روش مقیاس طبقه‏بندی با حداقل امتیاز صفر (کمترین پایداری) و حداکثر امتیاز صد (بیشترین پایداری) استفاده گردیده است و هر شاخص به پنج دسته طبقه‏بندی شده است.

ارزیابی پایداری, شاخص, توسعه و بهرهبرداری, منابع آب زیرزمینی