هادی متقی - کارشناس ارشد سیستمهای انرژی گروه مکانیک، دانشگاه آزاد مشهد
رضا صالح - استادیار گروه مکانیک دانشکده مهندسی دانشگاه آزاد مشهد

آخرین نقطه فرآیند گازرسانی از تولید تا مصرف گاز طبیعی برای بخش شهری و روستایی، علمکهای گاز هستند که در ورودی مکانهای مسکونی، تجاری و صنعتی برروی دیوار یا پایه آجری نصب می شوند که محل اتصال شبکه توزیع گاز و مصرف کننده هستند. علمک های گاز بدلایل روکار بودن، مقاومت کم پایه ای که به آن متصل شده اند، برخورد ماشین آلات با آنها و برخی استفاده های نابجا توسط افراد، تنها قسمتی از تاسیسات گازرسانی هستند که احتمال آسیب پذیری آنها در حوادثی نظیر زلزله، سیل و آتش سوزی به اوج می رسد. در این مقاله به بررسی آسیب پذیری این تجهیزات در زمان زلزله پرداخته شده، که می تواند مبنایی در طراحی شبکه گازرسانی، ایمن سازی معابر عمومی و صرفه جویی در هزینه های تعمیراتی باشد.برهمین اساس با استفاده از آیین نامه hazus، احتمال شرطی آسیب انواع سازه پشت علمک گاز براساس اطلاعات گسل های منطقه از طریق پارامتر حداکثر شتاب زمین (PGA) و سناریوی زلزله ۷/۳ ریشتری بدست آمد و سپس این مقدار در تابع آسیب، احتمال واژگونی علمک گاز را حاصل نمود. در ادامه منحنی شکست احتمالات در متلب ترسیم و قابلیت اطمینان با استفاده از روش مونت کارلو و ۱۰۰۰۰ هزار عدد تصادفی در محیط اکسل شبیه سازی شد. تمرکز محاسبات بر علمکهای پلی اتیلنی در مکانهایی با فاصله کمتر از ۳کیلومتر از گسل و تقسیم بندی سازه نگهدارنده علمک به دو نوع دیوار تقویت شده و تقویت نشده و سطوح آسیب متوسط و گسترده نشان داد، شکست علمک و نشت گاز %۱۰۰ خواهد بود. بر همین اساس در این مناطق کمترین قابلیت اطمینان %۵۰ و بیشترین %۷۳ است که لازم است از هر دو علمک گازدار آن یکی که به ظاهر از استحکام کافی برخوردار نیست مقاوم سازی شود. از اینرو تحقیق انجام شده کمک می کند تا شرکتهای گاز استانی با شناسایی گسلهایی منطقه خود موضوع مقاوم سازی علمکهای گازدار را با دقت بیشتری به انجام رسانند. ضمنا، می تواند سرمنشا تغییرات موثر روش اجرایی در نصب علمکهای گاز طبیعی باشد.

علمک گاز طبیعی، زلزله، آسیب پذیری، قابلیت اطمینان، شبیه سازی مونت کارلو