بهرام باقری فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد ناپیوسته فلسفه هنر، دانشگاه ادیان و مذاهب
سیدابوالقاسم حسینی ژرفا - استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب

در جهان اسلام، واقعه عاشورا، مهمترین رویدادی است که در تاریخ بشریت به وقوع پیوسته است. تابلوی عصر عاشورا یکی از مهم ترین تابلوهای محمود فرشچیان است؛ این نقاشی، مربوط به عصر عاشورا و بازگشت مرکب بی سوار امام حسین علیه السلام به سوی خیمه ها پس از شهادت ایشان است که به شیوه ای هنرمندانه آن را ترسیم می کند. این تابلوی برای شیعیان یک اثر الهام بخش و محبوب است و علت آن، قدرت و غنای هنری آن، در کنار مضمون عاشورایی می باشد. این پژوهش، با رویکرد توصیفی تحلیلی و با روش کیفی و کتابخانه ای، لایه های معنایی عصر عاشورا را مورد ارزیابی و تحلیل قرار می دهد. ما طی این پژوهش، جهت کشف لایه های معنایی تابلوی عصر عاشورای فرشچیان، این اثر را با نگاه پانوفسکی مورد ارزیابی و تحلیل قرار می دهیم. نتایج حاصل از این پژوهش، نشان می دهد که با خوانش پانوفسکی لایه های معنایی در این تابلو بهتر کشف می شود. با نگاهی عمیق تر به نقاشی، می توان از دل آن، موارد زیادی را کشف کرد؛ علاوه بر اینکه می توان به وقوع یک حادثه تاریخی مهم پی برد، از درون آن، احساسات نقاش نیز قابل کشف است؛ احساساتی که به بیان به اعتقادات و باورهای دینی و ایمانی می پردازد که تکیه بر باورهای درونی هنرمند دارد.

تحلیل، عاشورا، لایه های معنایی، تابلوی عصر عاشورا، فرشچیان، خوانش پانوفسکی