پیوند پاپن - دکتری خاک شناسی، کارشناس سازمان آب و برق خوزستان
عبدل امیر معزی - دانشیار، گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
مصطفی چرم - استاد، گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
افراسیاب راهنما - دانشیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

یکی از راه های استفاده و بهره برداری از آب و اراضی شور استفاده از ارقام متحمل به شوری مانند گیاه کینوا است. مدیریت عناصر غذایی مانند نیتروژن در خاک های شور می تواند اثرات منفی شوری بر رشد و عملکرد گیاهان را کاهش دهد. به منظور بررسی اثرات کاربرد نیتروژن و آبیاری با زهاب مزارع نیشکر بر برخی خصوصیات کیفی و عملکرد دانه کینوا (رقم گیزاوان) آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی ۱۳۹۷ به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش چهار سطح کود اوره (۰، ۷۵، ۱۵۰، ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار) به عنوان فاکتور اصلی و سه سطح آب آبیاری شامل شاهد (آب کارون با شوری ۲/۵ دسی زیمنس بر متر) و آبیاری یک در میان (کارون - زهاب نیشکر) و آبیاری با زهاب نیشکر (با شوری ۷/۵ دسی زیمنس بر متر) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. . نتایج نشان داد اثر متقابل کاربرد تیمارها بر میانگین غلظت نیتروژن، پتاسیم، سدیم شاخساره کینوا از لحاظ آماری معنی دار بود. بیشترین میانگین نیتروژن شاخساره کینوا (۳/۰۷ درصد) در تیمار ترکیبی ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار با آبیاری یک در میان حاصل شد که نسبت به شاهد ۵۶ درصد افزایش داشت. کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار همراه با آبیاری یک در میان سبب بهبود عملکرد دانه کینوا (۷۹%) گردید. در تیمار آبیاری یک درمیان و زهاب افزایش کود اوره تا سطح ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار نسبت به سطح ۷۵ کیلوگرم در هکتار باعث کاهش ۴ و ۲ درصدی غلظت سدیم شاخساره کینوا شد. افزایش نیتروژن بصورت کود اوره توانست جذب پتاسیم را که در شرایط شور به دلیل سمیت سدیم کاهش می یابد، بهبود بخشد. نتایج این مطالعه نشان داد که نیتروژن کافی می تواند یک راهکار فیزیولوژیکی مناسب افزایش تحمل اثرات زیانبار شوری در کینوا باشد.

پتاسیم، زهاب نیشکر، سدیم، کینوا، نیتروژن