جواد وجاهت - کارشناسی ارشد مهندسی آب، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
شادی صراف - کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

آب و خاک مهم ترین و اصلی ترین سرمایه موجود و در دسترس مناطق جغرافیایی است. بررسی موردی د شت های بزرگ و حاصلخیز به عنوان نقطه عطفی در شرایط بهره وری و افزایش راندمان در این بخش همواره مدنظر بوده است. علاوه بر این، در بررسی عوامل، بعد اجتماعی بیشترین انعطاف را دارا می باشد. همین مسئله می تواند زمینه ساز شکل گیری رویکردهای مختلف گردد. به طور کلی، مدیریت آبیاری از طریق سه بخش عمومی (دولتی)، بخش خصوصی و تشکل های خصوصی (آب بران) امکان پذیر است. طرح آبیاری دشت سیستان در سطح ۴۶۰۰۰ هکتار از اراضی این منطقه در محدوده ی اراضی شهرستان های زابل، هامون، زهک، هیرمند و نیمروز در ۱۷ واحد عمرانی و به صورت آبرسانی به اراضی در قالب مطالعات مفصل در بخش های خاکشناسی، هیدرولوژی و هیدرولیکی صورت پذیرفته است. در این پژوهش، به صورت تفصیلی به بررسی کم و کیف شرایط اجرای این طرح از نظر نوع اجرا و بهره برداری پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن بود که در مناطق خشک و نیمه خشک، شرایط خاص اجتماعی، وضعیت منابع منجر می شود که عملکرد طرح های آبیاری مستلزم شرایط خاصی بوده و بدون در نظر گرفتن نقش مستقیم بهره برداران در قالب تعاونی ها و گروه های آب بر به صورت واقعی امکان دست یابی به بهترین شرایط راندمانی فراهم گردد.

دشت سیستان، گروه آب بر، تعاونی، منابع، آبیاری