مجتبی قنبری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
فاطمه قادری - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
بهنام فارسی - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
علی اصغر روان شاد - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد

ابتدای دوره معاصر برای بیشتر کشورهای عربی، زمان حساسی بود. این کشورها هنوز از استبداد دولت عثمانی جدا نشدهبودند که به استعمار کشورهای اروپایی دچار شدند یا به نحوی تحت­الحمایه آنها قرار گرفتند. الجزایر از کشورهایی است که استعمار فرانسه با تکیه بر برتری نظامی در این سرزمین قدم گذاشت و در راستای محو هویت آن، تغییرات عمده­ای در ساختار این جامعه ایجاد کرد. در مقابل، اقشار روشن­فکر، اندیشمندان و ادیبان با سلاح قلم خود، به این تغییرات واکنش نشان ­دادند. «عبدالحمید بن­ هدوقه» رمان­نویس الجزایری، عرصه­های مورد نظر استعمار برای ایجاد تغییر را در آثار خود انعکاس دادهاست. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، در پی پاسخ­گویی به این موضوع است که مهمترین مولفه­های تغییر ساختار جامعه در رمان «غدا یوم جدید»، بر اساس نظریه فرانتس­فانون کدام است و نویسنده چه راهکاریی برای مقابله با اقدامات استعمارگران ارائه­داده­است. پژوهش حاضر به ­این نتیجه رسیده که تغییرات ساختاری در ایجاد طبقه وابسته به استعمار، ایجاد توده تهی­دست اجتماعی، تغییر در نهادهای اجتماعی به ویژه خانواده و فرهنگ ظاهر شده­است. راهکار بن هدوقه نیز تشکیل حکومت جمهوری متشکل از احزاب، بهره­­مندشدن از ایده روشنفکران، اعطای حقوق فردی و اجتماعی به زنان و بازگشت به فرهنگ بومی و اصالت خویشتن است.

ساختار جامعه, استعمار فرانسه, عبدالحمید بن هدوقه, رمان «غدا یوم جدید», فرانتس فانون