کودهای آلی و زیستی بر عملکرد کمی و کیفی آبتره (Nasturtium officinalis)

چکیده مقدمه: انسان­ها از دیرباز از گیاهان خوراکی خودرو به منظور مصارف غذایی بهره می­جسته­اند اما با پیشرفت بشر در مسیر علوم کشاورزی استفاده از گیاهان وحشی رفته رفته اهمیت کمتری پیدا کرده و از طرفی دیگر با گسترش زندگی شهرنشینی، استفاده از این منابع غذایی که روزگاری تنها منبع غذایی انسان به شمار می آمد به فراموشی سپرده شده است. امروزه با افزایش جمعیت و کمبود مواد غذایی از یک طرف، پرهزینه بودن کشت و کار و تهیه آب و خاک مناسب کشاورزی از طرفی دیگر، جا دارد که بار دیگر این منابع رایگان و خدادای را حداقل به عنوان یک منبع فرعی در کنار سایر منابع غذایی مورد توجه قرار گیرد. این آزمایش با هدف بررسی اثر کودهای آلی (ورمی­کمپوست، ورمی­واش) و همزیستی میکوریزایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه آب­تره مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش­ها: این آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با ۴ تکرار در شهرستان ساری با موقعیت جغرافیایی۵۳ درجه و ۶۳ دقیقه شرقی، عرض جغرافیایی۳۶ درجه و ۸۲ دقیقه شمالی و ارتفاع ۳/۴۳ متر از سطح دریا در سال زراعی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ اجرا شد. عوامل آزمایش شامل میکوریزا گونه Glomus moseae در دو سطح (صفر و ۲۰۰ اسپور در گلدان)، ورمیکمپوست در دو سطح (صفر و ۲۰۰ گرم در گلدان) و ورمیوارش در دو سطح (صفر و ۵/۱ لیتر در گلدان) بود. صفاتی از قبیل سطح برگ، تعدادبرگ، وزن خشک بوته، قطر، طول و وزن خشک ریشه، ارتفاع بوته، درصد و عملکرد اسانس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد که استفاده از کودهای آلی و همزیستی میکوریزایی تاثیر معنی­دار بر تعداد برگ و وزن خشک ریشه داشته و کلیه صفات مورد بررسی را در مقایسه با شاهد افزایش می­دهند. بر اساس نتایج آزمون مقایسه میانگین­ها بیشترین میزان ارتفاع (۴۷/۲۵سانتیمتر) در تیمار عدم کاربرد ورمیوارش، کاربرد ورمی­کمپوست، همزیستی میکوریزایی، بیشترین تعداد برگ (۴۵/۶۸) در تیمار کاربرد ورمیوارش، عدم کاربرد ورمی­کمپوست، عدم کاربرد میکوریزا، بیشترین درصد اسانس (۸۵/۰ درصد) در تیمار کاربرد ورمی­کمپوست، همزیستی میکوریزایی، عدم کاربرد ورمیوارش، بیشترین عملکرد اسانس (۸۳/۱ گرم در گلدان) در تیمار کاربرد ورمی­کمپوست، همزیستی میکوریزایی، عدم کاربرد ورمیوارش و بیشترین سطح برگ (۶۳/۱۷۵ سانتی متر) در تیمار کاربرد ورمیوارش، کاربرد ورمی­کمپوست، همزیستی میکوریزایی حاصل شد. نتیجه­گیری: به طور کلی کودهای آلی و زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد آب­تره اثر مثبت داشته است کاربرد ورمی­کمپوست، ورمیوارش و همزیستی میکوریزایی از طریق در دسترس قرار دادن عناصر غذایی باعث افزایش خصوصیات کمی و کیفی آبتره گردید.

Keywords:

آبتره , سبزی اندمیک , گیاه خوراکی خودرو , ورمیواش , محلولپاشی