مهجبین ردایی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، تهران.
اسماعیل صالحی - دانشیار شهرسازی پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، تهران
شهرزاد فریادی - دانشیار شهرسازی پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، تهران

سیمای سرزمین شهری همراه با تعاملی بهینه با بستر اکولوژیک خود میتواند پتانسیلهای بالقوه در ایجاد جامعهای پویا و زیستپذیر داشته باشد. فضاهای زیرزمینی یا زیرسطحی شهرهای کویری میتوانند نوعی فضاهای مبتنی برعقلانیت اکولوژیک تلقی شوند کهانعکاسدهنده ادراک اجتماعی-اکولوژیکی بوده و تعهد فرهنگی افراد نسبت به تعامل صحیح محیط طبیعی و محیط مصنوع را ایجاد نماید. هدف مطالعه پیش رو تحلیلی بر نقش فضاهای زیرسطحی در ارتقا زیستپذیری شهرهای کویری و تاکید بر برنامهریزی مبتنی بر عقلانیت اکولوژیک بهمنظور ایجاد فضاهای شهری سازگار با بستر اکولوژیک است. روش تحقیق در این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر روش کیفی و استدلال منطقی است. بهمنظور بررسی میزان تاثیرگذاری کارکردهای فضاهای زیرسطحی بر معیارهای زیستپذیری شهرهای کویری، از آزمون T-test و تحلیل آماری SPSS و بهمنظور تحلیل راهبردی فضاهای زیرسطحی، از تکنیکسوات و تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شد و در نهایت راهبردهای انطباقی، تدافعی، تهاجمی و اقتضایی ارائه گردید. نتایج حاکی از آن است که بازآفرینی اصول عقلانیت اکولوژیک در فرایند برنامهریزی راهبردی توسعه فضاهای زیرسطحی، مستلزم نوعی برنامهریزی مشارکتی و ارتباطی میان افراد جامعه از یکسو و همچنین، جامعه و طبیعت از سویی دیگر است. چنین بازآفرینیای میتواند زمینهای را برای پایداری، تابآوری و زیستپذیری اکوسیستمهای شهری، فراهم آورد.

عقلانیت اکولوژیک, زیستپذیری, فضاهای زیرسطحی, شهرهای کویری