سودابه هاشم زهی - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
معصومه حافظ رضازاده - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
مریم کریمیان بستانی - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

استفاده از دیدگاه های جنسیتی در برنامهریزی شهری در دهههای گذشته بسیار رواج یافته و منجر به ایجاد پروژههایی تحت عنوان برنامه-ریزی جنسیتی یا برنامهریزی حساس به جنسیت شده است. لذا امروزه یکی از محورهای اصلی مورد توجه طراحی شهری و برنامهریزی شهری بخصوص در حوزه فضاهای عمومی "پردازش به عدالت جنسیتی" در طراحی فضاهای شهری است. رابطه جنسیت و فضای شهری امروزه یکی از بحثهای اساسی در عرصه جهانی است. در این راستا هدف پژوهش حاضر جایگاه زنان در برنامهریزی و طراحی فضاهای عمومی در شهرهای ایرانی - اسلامی (مطالعه موردی: شهر زاهدان) میباشد. پژوهش حاضر، از نظر هدف، جز پژوهشهای کاربردی است. به منظور سنجش و تجزیه و تحلیل از نرمافزار SPSS و مدل TOPSIS، استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونهای جهت بررسی برنامهریزی و طراحی فضاهای عمومی در شهر زاهدان متناسب با جایگاه زنان در بعد (معنایی، فعالیتی، اجتماعی، کالبدی)، نشان از وضعیت نامناسب طراحی فضاهای عمومی متناسب با جایگاه زنان در این ابعاد میباشد. با توجه به یافتهها و محاسبات انجام شده در مدل تاپسیس، از نظر متخصصین و کارشناسان، بعد فعالیتی با کسب مجموع امتیاز (۸۳۳/۰)، در رتبه نخست تاثیرگذاری و اهمیت قرار دارد. همچنین بعد اجتماعی با کسب امتیاز (۷۷۶/۰)، در درجه دوم تاثیرگذاری قرار دارند. از نظر متخصصین و کارشناسان بعد کالبدی در آخرین درجه تاثیرگذاری و اهمیت در برنامهریزی و طراحی فضاهای عمومی در شهر زاهدان میباشد.

برنامه ریزی و طراحی, زنان, فضای عمومی, شهرهای ایرانی- اسلامی, زاهدان