محمد باقری - کارشناسی ارشد مطالعات ایران، مهندسی معمار

امروزه توسعه فرهنگ غرب در کشورهای مختلف جهان از جمله در ایران، تاثیرات متفاوتی بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد به دنبال داشته است. سبک معماری خانه های مسکونی نیز از این جریان استثنا نبوده، و با ورود فرهنگ غرب در جامعه، سبک معماری متناسب با آن تغییر پیدا کرده است. معماری ایران با محوریت حفظ حریم و محرمیت، نوع ساخت خانه، نحوه ی تفکیک قسمت های خانه، سلسله مراتب ورودی و .. طراحی شده، و با بهره گیری از فرهنگ ایرانی ـ اسلامی به کار برده می شود. تغییر در فرم الگوی معماری خانه ها و از بین رفتن حریم ها با توسعه فرهنگ غربی از جمله در بعد حریم خصوصی فیزیکی که شامل پوشش و محل زندگی است، مطابق با فرهنگ و عرف جامعه ایرانی نبوده، و چالش بزرگی را در معماری خانه های مسکونی به وجود آورده است. در این مقاله با استفاده از روش گردآوری اطلاعات و داده های به دست آمده از اسناد تاریخی و کتابخانه ای و با توصیف و تحلیل این داده ها، گوشه ای از چالش به وجود آمده را در دوره پهلوی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده، و به این سوال اساسی پرداخته که آیا تغییرات ایجاد شده در الگوی معماری خانه ها در دوره پهلوی متاثر از فرهنگ غربی بوده است؟ یافته های پزوهش حاکی از آن است که نفوذ فرهنگ غرب در معماری ایران بی تاثیر نبوده، و باعث تغییر در الگوی معماری خانه های مسکونی ایران از حالت حیاط دار و افقی به حالت آپارتمانی و عمودی گردیده است.

دولت پهلوی، معماری خانه ها، دوره گذار، هویت در معماری، کوی های میان مرتبه، آپارتمان های بلندمرتبه