شاپور شیخی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی
حبیب اسدی - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

اعمال حقوقی وقایعی است که با اراده اشخاص به وجود آمده، آثار حقوقی آن نیز تابع همان اراده است. اعمال حقوقی بر اساس اراده مورد نیاز به دو بخش تقسیم می شود گاهی اوقات برای پیدایش یک عمل حقوقی یک اراده کافی است به این دسته از اعمالحقوقی ایفاع می گویند. در مقابل تاسیس حقوقی دیگری نیز وجود دارد که نیاز به توافق دو یا چند اراده است؛ به این توافق اراده ها عقد گویند بنابراین وصف مشترک ایفاع و عقد اراده شخصی است، اراده به معنای خواستن، طلب، قصد و برگیزدن و صفتی است که رجحان یکی از دو امر مقدور بر دیگری را اقتضا می کند. بدیهی است که اعمال اراده صرفا توسط اشخاص حقیقی صورت می گیرد، اشخاص حقیقی یا طبیعی در حقیقت همان انسان ها می باشند که با متولد شدن دارای حقوقی می گردند و تا در قید حیات هستند آن را دارا می باشند که به آن اهلیت می گویند. اهلیت خود دو نوع است اهلیت تمتع (دارا شدن) و اهلیت استفا (اجرای حق) همه اشخاص اصولا دارای اهلیت تمتع هستند. ولی ممکن است که اهلیت استیفا یعنی توانایی اجرای حق را نداشته باشند. یا به اصطلاح، فاقد اهلیت می باشند که قانون آنان را از اجرای حقوقشان منع کرده است. حجر عبارت است از ممنوع بودن شخص از تصرف در بعضی یا تمام امور خود، به منظور حمایت از او و حکم قانون. فرد محجور به حمایت های قانونگذار نیاز دارد، در قانون مدنی دلایل حجر از قبیل صغر، سفه و جنون ذکر شده است ولی افرادی هم هستند که توانایی اجرای حقوق خود را ندارد از این قبیل افراد می توان اشخاص بیهوش و افراد در حالت اغما را نام برد، اغما یا کما معمولا به عنوان حالتی از ناهسیاری دراز مدت تعریف می شود که با فقدان آگاهی از محیط و بیدار نبودن همراه است. اغما همیشه وضعیتی غیر طبیعی است که علل گوناگونی دارد، از نوشیدن مفرط الکل تا سکته مغزی وسیع یا ضربه مغزی شدید و غیره ... در این مقاله وضعیت اعمال حقوقی افراد در حال اغما و افرادی که فاقد قدرت ابراز اراده می باشند بررسی شده، راهکارهای قانونی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

اعمال حقوقی، اهلیت، حجر، اغما