سمیه سادات شفیعی - عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
فاطمه شفیعی - کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی از دانشگاه علم و فرهنگ

مطالبهگری زنان در عصر مشروطه حاصل افزایش آگاهی آنان در پرتوی تحولات فکری این جنبش و حضور پررنگ اجتماعیشان در حمایت از مشروطهخواهی در اشکال متفاوت بود. در چنین فضایی انتشار مطبوعات زنان نشانگر افق دید کنشگر مونث ایرانی به وضعیت نابسامان وطن و استضعاف زنان است. به بیان دیگر در پرتوی تحولات اجتماعی سیاسی فراخ، زنان برخلاف گذشته تاریخی خود به سخن آمدند و پس از قرون متمادی سکوت از احوالات خود، علل و زمینههای بروز وضعیت عمومی همنوعانشان و نیز راههای برون رفت از آن به مثابه تحول ملت و مملکت سخن گفتند. بنابراین مطبوعات زنان این دوره سرشار از اطلاعات درباره مناسبات زنان با خود و نیز جامعه است. پژوهش حاضر به مطالعه همه شماره-های نشریه نامه بانوان با روش تحلیل محتوی کیفی پرداخته است. نتایج نشان میدهد اعتراض به تبعیض جنسیتی از جمله از طریق زیر سوال بردن کلیشههای رایج که زن را موجودی مفلوک، نادان و ضعیف میدانست از مهمترین محورهای نامه بانوان است. نشریه ضمن پذیرش و ترویج نقشهای جنسیتی زنان (مادری و همسری) به طرح ضرورت علمآموزی و حفظ حقوق زنان پرداخته، با دفاع از اهمیت ورود آنان به حوزه عمومی، ترقی ایران را مستلزم تحول وضعیت نسوان می-داند.

مادری, کلیشهجنسیتی, مطبوعات زنان, مشروطه