مطالعه کیفی انگارههای ذهنی شخصی و خویشتن در میان دو تشکل دانشجویی «انجمن اسلامی و بسیج دانشجویی دانشگاه تهران»

این مقاله به مطالعه انگارههای ذهنی شخصی بسیج و خویشتن انجمن اسلامی پرداخته است. افراد اغلب دیگران را براساس انگارههایی که در ذهنشان از دیگری وجود دارد، درک میکنند و بر همین اساس سعی میکنند با دیگران ارتباط برقرار کنند. بر اساس نظریه نیشیدا، انگارههای ذهنی مجموعهای از تجربیات گذشته هستند که در گروههای دانشی مرتبط دسته بندی شدهاند و برای راهنمایی رفتارهای ما در موقعیتهای آشنا به کار میروند. رویکرد روشی ،کیفی است و در مجموع با ۴۶ نفر از اعضای تشکلها مصاحبه نیمه ساختیافته انجام شده است و در نهایت انگارههای ذهنی شخصی بسیج و انگارههای خویشتن انجمن اسلامی، با یکدیگر مقایسه شدهاست . با استفاده از تحلیل مضمون دادهها، پنج انگاره ذهنی شخصی اعضای بسیج نسبت به اعضای انجمن شناسایی شد، که شامل «مخالفتورزی»، «تجددگرایی»، «نسبیگرایی اخلاقی»، «سطحیگرایی» و « مطلقگرایی» است. از میان این مضامین دو مضمون تکثرگرایی و روشنفکری دینی که ذیل مضمون «تجددگرایی» تعریف شدهاند از مضامینی است که انگارههای خویشتن اعضای انجمن نسبت به خودشان هست و تحت عنوان انگارههای مشابه نامگذاری شده است. همچنین مضمون تناقض و روابط آزاد، از مضامین خود انگاره از منظر دیگری هستند که با انگاره شخصی اعضای بسیج مشابهت دارد. انگارههای دیگر خویشتن انجمن از منظر خود شامل هویت سیال، التزام به ولایت فقیه، دینداری_ دین داری ضعیف است. آن ها به مضمون هویت سیال به عنوان یک خودانگاره اشاره میکنند در حالی که اعضای بسیج مضمون هویت سلبی را بعنوان یک انگاره شخصی در مورد آنها بیان میکنند.

Keywords:

انگاره های ذهنی , تشکل های دانشجویی , انگاره های شخصی , انگاره های خویشتن