آلبرت عبدی - گروه آموزشی علوم پایه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران
بهزاد مبینی - گروه آموزشی علوم پایه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران
مهرداد یادگاری - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران

زمینه مطالعه:جیب بین انگشتی، فرورفتگی پوست به داخل فضای بین انگشتی است که در گونههای متعددی از حیوانات زوجسم وجود داشته و با ترشح فرمونها نقش زیستی مهمی در ایجاد ارتباط شیمیایی در حیوانات همنوع دارد. هدف:این مطالعه به منظور تعیین ساختار کالبدشناسی و پرتوشناسی جیب بین انگشتی در بزهای بومی انجام گرفت. روشکار: ۸۰ جیب بین انگشتی (۴۰ جیب از اندامهای حرکتی قدامی و ۴۰ جیب از اندامهای حرکتی خلفی) از ۱۰ بز نر و ۱۰ بز ماده سالم یک تا سه ساله از کشتارگاه‎های چهارمحال و بختیاری انتخاب شد. پس از تشریح، موقعیت توپوگرافی هر جیب در اندامهای حرکتی تعیین گردید. جهت مطالعات پرتوشناسی، ماده حاجب یورگرافین بهداخل جیب تزریق سپس رادیوگرافها و عکسهای لازم گرفته شد. قسمتهای مختلف هر جیب بین اندامهای حرکتی در هر دو جنس مشخص و اندازهگیری شد. دادهها با استفاده از آزمون تی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج: در بزهای بومی جیب بین انگشتی در تمام پاها بهشکل ابتدایی مشاهده شد که در فضای بین دو سم، مجاور مفصل بوخولوق قرار گرفته بود. جیب بصورت یک مثلث متساویالساقین بود که راس آن مجاور بند اول و قاعده آن کنار بند دوم انگشتان قرار داشت. بهترین حالت گماری برای مشاهده جیب در بزهای بومی، پشتی-کف دستی (یا کف پایی) بود. تشخیص جیب در پاهای قدامی بیشتر از خلفی میباشد. بجز قاعده، میانگین سایر قسمتهای جیب در نرها بطور معنیدار بیشتر از مادهها بود. تعیین دقیق محدوده توپوگرافی و رادیولوژیک جیب در بز بهعلت عدم حضور ترشحات کافی، مجرا و سوراخ خروجی و نیز پراکندگی ساختار آن، مشکل و یا غیرممکن میباشد. نتیجهگیری نهایی: براساس این مطالعه میتوان بیان کرد که گرچه جیب بین انگشتی صرفا در گوسفند، گوزن، قوچ کوهی و آنتلوپ گزارش شده، این ساختار در بزهای بومی نیز وجود داشت ولی مانند این گونهها، تیپیک و مشخص نمیباشد.

بز, جیب بین انگشتی, کالبدشناسی, پرتوشناسی, بافتشناسی