مریم رحیمی - دانشجوی کارشناسی زیستفناوری، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران
ریحانه رمضانی - استادیار، گروه بیومدیکال، پژوهشکده زنان، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

وزیکول های خارج سلولی، در انواع مختلفی از موجودات مانند: آرکی ها، باکتری ها، پستانداران و گیاهان مشاهده شده اند. این نانووزیکول ها به دلیل دارابودن پتانسیل مناسب برای استفاده در انواعی از تحقیقات و کاربردهای پزشکی از جمله دارورسانی های هدفمند، مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته اند. کشف وزیکول های اگزوزوم مانند در گیاهان، به سال ها پیش از مشاهده آنها در سلول های پستانداران باز می گردد. ادغام این ساختارها با غشای سلولی، منجر به آزادسازی وزیکول های اگزوزوم مانند به فضای خارج سلولی می گردد. اگزوزوم های گیاهی یکی از انواع نانووزیکول های خارج سلولی گیاهان هستند که می توان آنها را از آب میوه ها و سبزیجات تازه و نیز آب دانه گیاهان، استخراج نمود. تاکنون، وزیکول های خارج سلولی گیاهان و میوه های متعددی نظیر: گل آفتابگردان، زنجبیل، انگور، گریپفروت، لیموترش و... به لحاظ اندازه و اثر آنها بر سلول ها و بافت های بدن مورد بررسی قرار گرفته اند و مشاهده شده است که هر یک می توانند اثرات متفاوتی را بر سلول های بدن داشته باشند. از این رو، چشم انداز روشنی جهت استفاده از این نانووزیکول ها به منظور کاربردهای درمانی در آینده وجود دارد. ما سعی داشته ایم تا در این مقاله مروری، به معرفی وزیکول های خارج سلولی گیاهان با تاکید بر اگزوزوم های گیاهی بپردازیم و ویژگی ها، ساختار و برخی از روش های استخراج آنها را که تاکنون مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند، برشماریم. امید است این مطالعه روزنه ای باشد برای ورود نانووزیکول های گیاهی در عرصه درمان بیماری ها.

وزیکول های خارج سلولی، اگزوزوم، گیاهان، نانووزیکول، کاربردهای پزشکی