حجت اله یونسی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان
حسین یوسفی - دانشیار دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران
آزاده ارشیا - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان
یزدان یاراحمدی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان

استان لرستان و به ویژه حوضه کشکان که شامل شهرهای سلسله، دلفان، دوره، خرم آباد، پل دختر و کوهدشت است، بسیار سیل خیز است و در سال های متمادی به طور مکرر دچار خسارات ناشی از سیل شده است. این حوضه در فروردین ۹۸ بزرگترین سیل ۲۰۰ سال اخیر را تجربه کرده است. در این پژوهش، تلاش شده است تا نقشه پهنه بندی خطر سیل به منظور کاهش خسارات سیل حوزه آبخیز کشکان با استفاده از مدل آنتروپی شانون (Shannon) و نیز با بهره گیری از روش های مبتنی بر ArcGIS برای بهبود تصمیم گیری و مدیریت سیل در این منطقه ارائه شود. بدین منظور موقعیت جغرافیایی ۱۲۳ نقطه سیل گیر در منطقه به دو گروه واسنجی و اعتبارسنجی تقسیم شدند. در اجرای مدل از پارامترهای موثر در سیل شامل: شیب، جهت شیب، انحنای زمین، زمین شناسی، کاربری اراضی، خاک شناسی، شاخص رطوبت توپوگرافی، بارش، تراکم آبراهه، فاصله از آبراهه و مدل ارتفاعی رقومی منطقه استفاده شد. همچنین برای اعتبارسنجی نتایج مدل از منحنی مشخصه عملکرد (ROC) در نرم افزار SPSS استفاده شد. صحت مدل آنتروپی شانون برای این منطقه (۰/۸۲، خیلی خوب) ارزیابی شد. حساسیت سنجی پارامترها نیز انجام شد که پارامترهای شیب، فاصله از رودخانه و تراکم زه کشی، مهمترین پارامترهای موثر در این حوضه شناخته شدند. نتایج مدل آنتروپی شانون، حدود ۴۰ درصد از مساحت منطقه را در طبقه خطر سیل زیاد و خیلی زیاد (تحت شرایط پتانسیل بالای خطر سیل گیری) نشان می دهد که اغلب مناطق غربی و همچنین مناطق مرکزی حوضه را شامل می شوند که در کوهدشت، خرم آباد و پل دختر قرار دارند که بارها دچار سیل های خسارت بار نیز بوده اند و لازم است در اولویت اول برنامه ریزی و مدیریت ریسک سیل در این حوضه قرار گیرند.

حساسیتسنجی، حوضه کشکان، مدل Shannon، منحنی ROC، نقشه سیل