احمد محمدی - دکتری حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
خیرالله متاجی تیموری - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق، تجارت بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

جابجایی اسلحه و مهمات جنگی، اسیدها، مواد رادیو رادیواکتیو، مواد شیمیایی ، مواد نفتی و سایر مواد خطرناک روزانه با حجم بالا در حال انجام است، علاوه بر این پیشرفت تکنولوژی وتولید ماشین الات قدرتمند موجب شده است که کالاهایی تولید شود که حمل و نقل آنها خطرناک است هرچند خود فی نفسه خطرناک نیستند افعال زیانبار می تواند موجب دو نوع مسئولیت حقوقی و کیفری شوند. حمل و نقل کالاهای خطرناک می تواند ایجاد کننده دو نوع مسئولیت مدنی باشد: الف) مسئولیت قراردادی بین مالک و متصدی حمل و نقل ب) مسئولیت مدنی قهری ناشی از خسارات وارده از کالاهای مورد حمل به اشخاص ثالث و محیط زیست. در قوانین مدنی و تجارت مقررات ویژه ای برای مسئولیت مدنی اشخاص مرتبط با حمل و نقل کالاهای خطرناک ومسئولیت قهری ناشی از حوادث این مواد وجود ندارد و باید به قواعد عمومی مراجعه کرد. تلاش برای پیوستن ایران به کنوانسیون های بین المللی مختلف مرتبط با حمل و نقل کالاهای خطرناک جبران کننده خلا قانونی موجود نیست. زیرا این کنوانسیون ها به بیان تعهدات فرعی برای ایمنی هرچه بیشتر حمل این کالاها اشاره می کنند و نظام حقوقی مشخصی برای مسئولیت مدنی ارائه نمی کنند. جدای از مبانی مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل کالاهای خطرناک، قبول جابجایی مواد خطرناک، ضمن آنکه تکالیف مخصوصی بر چنین متصدی بار می کند، موجب تحمیل خطر بر اشخاص ثالث است. لذا تکالیف افراد دخیل در حمل و نقل کالاهای خطرناک ارتباط مستقیمی با مسئولیت مدنی ایشان داشته و با امتزاج عناصر عمومی مسئولیت مدنی حمل و نقل کالاهای خطرناک و تکالیف اختصاصی حمل کالاهای خطرناک باید به ضابطه ای مناسب و حمایتی دست یافت.

تعهد ایمنی، متصدی حمل و نقل، کالاها خطرناک