مهران رضایی - Ph.d Student in Transcendent Wisdom, University of Isfahan (Corresponding Author
حسین هوشنگی - Associate Professor of Imam Sadiq University, Department of Islamic Philosophy
زهرا تبرایی - Master of Philosophy of Islamic Education, University of Mazandaran

چکیده بحث از «مبادی غیرمعرفتی فعل انسان» در حوزه «فلسفه فعل»، از خلال آثار ملاصدرا، میتواند قدمی نو و اساسی در راستای حضور فعال فلسفه اسلامی در گستره مسائل جدید باشد. مسئله خاص این پژوهش آن است که چه مبادی غیرمعرفتیای در افعال انسان تاثیر دارند و نقش هرکدام از این مبادی و روابط آنها با یکدیگر و با قوای ادراکی چگونه تبیین میگردد؟ بر مبنای تحلیل آرای ملاصدرا، در این پژوهش، بهتناسب حجم مقاله، ۷ مورد از مبادی غیرمعرفتی افعال انسان بررسی گردید: ۱. عشق؛ سبب طلب و صدور فعل است و درنتیجه فرآیند عشقورزیدن، نفس عاشق تحول و صیرورت مییابد و سپس صدور فعل بهدلیل اتحاد با نفس معشوق صورت میگیرد؛ همچنین در اسلوبی دیگر صدور فعل از عاشق بهدلیل مطلوب دانستن تشبه به معشوق و در نهایت، بهنوعی محرک اصلی تمام افعال است؛ ۲. ملکات نفسانی؛ بین افعال و ملکات رابطهای دیالکتیک وجود دارد که البته اشتدادپذیر است؛ ۳. خواطر؛ از سنخ دواعی و محرکات ارادهاند و بهتبع، از مقدمات افعال انسانی؛ ۴. گناه؛ سبب صدور با واسطه افعال مختلف بهدلیل ایجاد ملکات نفسانی نامطلوب، دریافت خواطر شیطانی و مانع و نقص معرفتی است؛ ۵. تعصب؛ عامل صدور افعال بهدلیل شکلگیری تصورات و تصدیقات همسنخ با خود؛ ۶. عادت؛ با ضمیمهشدن به تخیل با ایجاد نوعی لذت خیالی مبدای بسیاری از افعال است؛ ۷. طبیعت؛ مبتنی بر تعریف حاصله، مشتمل بر هر فعلی که ملائم با طبع باشد و فاعلش، علم موثر بر فعل نداشته باشد؛ همچون تنفس، ضربان قلب، افعال نباتی، مزاج و... .

Keywords: Action, Foundations, Non-Cognitive, MullaSadra, Love, Dispositions, Derives, Fanaticism, Custom., کلیدواژهها: فعل, مبادی غیرمعرفتی, ملاصدرا, عشق, ملکات, خواطر, تعصب, عادت.