بررسی رویکردهای پنجگانه در مواجهه با علم
عنوان مقاله: بررسی رویکردهای پنجگانه در مواجهه با علم
شناسه ملی مقاله: JR_FRH-4-2_001
منتشر شده در در سال 1397
شناسه ملی مقاله: JR_FRH-4-2_001
منتشر شده در در سال 1397
مشخصات نویسندگان مقاله:
رضا غلامی - Member of faculty of Sadra Center for Islamic Humanities Researches, Iran, Tehran.
خلاصه مقاله:
رضا غلامی - Member of faculty of Sadra Center for Islamic Humanities Researches, Iran, Tehran.
چکیده
این مقاله از دو بخش عمده تشکیل شده است: بخش اول، تبیین چهار رویکرد موجود درباره علم در میان مسلمانان و شعب گوناگون هر یک از رویکردهای مزبور به همراه با نقد مختصر هر یک از آنها؛ و بخش دوم، تبیین رویکرد پنجم به مثابه رویکرد مختار در قالب چهار اصل عمده. در بخش پایانی این مقاله با طرح چندین پرسش فلسفه علمی و پاسخ به آنها، پایداری رویکرد پنجم که رویکرد مختار است ارزیابی شده است. مغز رویکرد پنجم این است که اولا قلمرو دین مقتضی شکلگیری علوم انسانی اسلامی است، لکن مقتضی شکلگیری علوم طبیعی، فنی و پزشکی اسلامی نیست؛ ثانیا در علوم انسانی اسلامی، قرار بر جذب دانش و روششناسی های تجربی نیست، بلکه بر اساس منطقهبندی جدیدی که در ساحت علم بالمعنی الاعم صورت میگیرد، هر یک از منابع و روششناسی های علمی بر حسب قابلیت و کارکردی که دارد بهتنهایی و یا شراکتی در یک یا چند منطقه مشخص از مناطق مزبور قرار میگیرد. مهمترین ثمره این طبقهبندی، ارتقای کارآمدی علوم انسانی اسلامی در شناخت و حل مسائل اساسی بشر و نزدیک کردن معرفت انسان به یقین است؛ ثالثا علوم طبیعی، فنی و پزشکی، اسلامی و غیراسلامی ندارند، لیکن در صورت عدم تعارض با زیرساختهای فکری اسلام، مورد تایید اسلاماند و عملا نیز مشروعیت مییابند؛ رابعا بشر در زندگی دنیوی دارای نیازها و پاسخهای مشترک است و اسلام دستاوردهای بشری در حوزه علم و فناوری را مگر در مواردی که با هدف پلید به دست آمده باشد، قبول دارد؛ خامسا اراده انسان در شکلگیری علم گرچه انکارناپذیر است، اما تفاوت اراده به نسبی کردن خوبی و بدی در حوزه علم نمیانجامد؛ سادسا اسلام جبر تاریخی را قبول ندارد و انسانها را در تغییر شرایط محیطی مسئول میانگارد؛ لذا در اسلام چیزی به نام توقف و سکون در برابر شرایط به نام حوالت تاریخی و غیره وجود ندارد و قائلان به این دیدگاه، خواسته یا نخواسته به سکولاریسم تن دادهاند.
کلمات کلیدی: Keywords: Knowledge, reason, Partial reason, Experimental science, Methodology, Secularism, Religious science, Technology and progress., کلیدواژگان: معرفت, عقل برهانی, عقل جزئی, علم تجربی, روششناسی, سکولاریسم, علم دینی, فناوری و پیشرفت.
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1198487/