مریم محمدی سیچانی - دانشجوی دکتری زیستفناوری، پژوهشکده زیستفناوری، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران
مهناز مظاهری اسدی - استاد زیستفناوری، پژوهشکده زیستفناوری، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران
عباس فرازمند - استادیار ژنتیک مولکولی، پژوهشکده زیستفناوری، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران
مهران کیانی راد - استادیار مهندسی علوم خاک، پژوهشکده زیستفناوری، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران
علی محمد احدی - استادیار ژنتیک، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
هادی هادیان قهدریجانی - کارشناس ارشد مدیریت محیطزیست، پالایشگاه اصفهان، ایران

مقدمه: زدودن هیدروکربنهای نفتی از خاک و منابع طبیعی مانند آب یا کاهش دادن آنها از چالشهای جدی کشورها بهویژه کشورهای نفتخیز جهان به شمار میرود. بهرهگیری از کمپوست قارچهای سپید پوساننده میتواند در زیستبهسازی خاکهای آلوده به هیدروکربنهای نفتی کارایی داشته باشد. هدف از این پژوهش، شناسایی مولکولی نمونهای از قارچ سپید پوساننده و ارزیابی توانایی آن در زیستبهسازی خاکهای آلوده به هیدروکربنهای نفتی است. مواد و روشها: پسماند کمپوست قارچ سپید پوساننده به نسبت ۳، ۵ و ۱۰ درصد با نمونه خاک آلوده به هیدروکربنهای نفتی آمیخته شد. تیمارها ۳ ماه در دمای ۲۳ تا ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری و هر ۴۸ ساعت مطابق با گنجایش خاک برای نگهداری آب، آبیاری و زیرورو شدند. کاهش میزان هیدروکربنهای نفتی خاک به روش گازکروماتوگرافی بررسی و اکوتوکسیسیته خاک تیمارشده به روش جوانهزنی بذر ارزیابی شد. نتایج: برپایه ترادف ژنتیکی S rRNA۱۸ قارچ بررسیشده، گانودرما لوسیدوم شناسایی و با شماره KX۵۲۵۲۰۴ در بانک جهانی ژن ثبت شد. درصد کاهش هیدروکربنهای نفتی در خاک تیمارشده با کمپوست ۳، ۵ و ۱۰ درصد بین ۴۲ تا ۷۱ درصد تعیین شد. جوانهزنی بذر در تیمارهای گوناگون خاک بین ۸/۲۰ تا ۸/۷۰ درصد بود. نتایج کروماتوگرافی گازی نیز کاهش ترکیبات هیدروکربنی خاک را نشان داد. بحث و نتیجهگیری: پسماند قارچ سپید پوساننده گانودرما لوسیدوم توانایی زدودن هیدروکربنهای نفتی را از خاکهای آلوده دارد. با افزایش میزان کمپوست آمیختهشده با خاک آلوده، درصد زدودن هیدروکربنها نیز افزایش یافت. تیمار خاک آلوده به هیدروکربنهای نفتی با ۱۰ درصد پسماند کمپوست قارچ گانودرما لوسیدوم طی ۳ ماه برای زدودن آلودگیهای نفتی خاک بهتر از تیمارهای دیگر است.

قارچ سپید پوساننده, زیستبهسازی, فروزینگی زیستی, گانودرما لوسیدوم