محبوبه نخعی مقدم - دانشیار میکروبیولوژی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
آزاده حداد سبزوار - دانشجوی دکتری میکروب شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
محمدرضا ذوالفقاری - دانشیار میکروبیولوژی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
امیر لکزیان - استاد خاک شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه: همزیستی گیاهان لگوم با ریزوبیوم به تثبیت زیستی نیتروژن منجر میشود و نیتروژن خاک را افزایش میدهد. هدف پژوهش حاضر، تعیین ویژگی ایزولههای سینوریزوبیوم جدا شده از گیاهان یونجه در ایران است. مواد و روشها: باکتریها در محیط مانیتول آگار حاوی عصاره مخمر جدا و با آزمایش عفونت زایی گیاه تایید شدند. پس از بررسی باکتریها از نظر ویژگیهای ریخت شناسی و بیوشیمیایی، یک قطعه از ژن S rRNA۱۶ با اندازه حدود ۱۵۰۰ جفت باز با استفاده از پرایمر fD۱ و rD۱ تکثیر داده شد. محصولات واکنش زنجیره پلیمراز (PCR) از نظر الگوی هضم آنزیمی با اندونوکلئاز Taq۱ بررسی شد. نتایج: ۶۳ باکتری از گرهک ای هموژنیزه گیاهان جدا شد. ۴۲ ایزوله در سه تکرار آزمایش عفونتزایی در گیاهان یونجه گرهک ایجاد کردند. از ۴۲ ایزوله، ۸ تا مقاوم به شوری بودند. ۷ ایزوله در pH ۴ رشد بهتری نسبت به سایرین داشتند. تمامی ایزولهها مقاوم به CuCl۲ (۵/۰ میلیمولار)، CdCl۲ (۶۵/۰ میلیمولار)، MnSO۴ (۷۵/۰ و ۵/۱ میلیمولار) و ZnSO۴  (۱۲۵/۰ میلیمولار) بودند. ایزوله S۳Q و S۲۲K نسبت به شوری، اسیدیته، دما و فلزات سنگین بیشتر از سایرین مقاوم بودند. محصولات PCR تمامی باکتریها الگوی تحدیدی یکسانی بعد از هضم آنزیمی با Taq۱ داشتند. بحث و نتیجهگیری: نتایج نشان داد که در میان باکتریهای جدا شده، اختلافاتی از نظر مقاومت به تنشهای شوری، اسیدیته، دما و فلزات سنگین وجود دارد. شناسایی سویه های بومی ریزوبیوم بویژه سویه های مقاوم به شوری، دما، فلزات سنگین و اسیدیته میتواند به علت استفاده از این باکتریها به عنوان کودهای بیولوژیک در شرایط سخت ارزشمند باشد.

سینوریزوبیوم ملیلوتی, S rRNA۱۶, یونجه, شوری, اسیدیته