مهسا جلیلی منش - کارشناس ارشد گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
علی اکبر حداد مشهد ریزه - استادیار گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
علی مخدومی - استادیار گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
محمد رضا حسین دخت - استاد گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

مقدمه: امروزه تغییرات اقلیمی و کاربرد گسترده حشرهکشهای شیمیایی ظهور گونههای مقاوم پشه آنوفل و مخاطرات زیستمحیطی فراوانی را در پی داشته است؛ ازاینرو، ارائه راهکارهای جایگزین ازجمله روشهای کنترل زیستی چشمانداز روشنی برای مبارزه با این مخاطرات فراهم کرده است و در این میان، به باکتریهای دارای قابلیت پشهکشی بهویژه Bacillus thuringiensisو پروتئینهای اشتقاقیافته از آن نظیر پروتئینهای سمی Cry توجه ویژه شده است؛ هرچند به بررسی ویژگیهای ساختاری و عملکردی این سموم که در پژوهش حاضر با بررسیهای in silico هدفگذاری شده چندان توجه نشده است. مواد و روشها: توالی پروتئینی Cry۴، Cry۱۱، Cry۱۹، Cry۲۴ و Cry ۳۹از پایگاه داده NCBI دریافت و پایش ویژگیهای ساختاری، عملکردی، فیزیکوشیمیایی، توپولوژیکی، ساختارهای ثانویه و الگوسازی سهبعدی آنها با برنامههایی نظیر Interproscan، Protparam، TMHMM، Psipredو Modeller ۹.۱۵ انجام شد و درنهایت با تعیین گیرندههای مرتبط قابلیت عملکردی آنها با داکینگ مولکولی با نرمافزار Patchdock سنجیده شد. نتایج: نتایج ویژگیهای متنوع فیزیکوشیمیایی، غیرترشحی و تجمعیبودن سموم را نشان دادند. پایش عملکردی به ردیابی دمینهایی با عملکرد مشابه با سایر اعضای پروتئینهای خانواده Cry منجر شد. پیشبینی ساختار ثانویه وجود مارپیچها و صفحات را طبق الگوی توزیع مشابه با یکدیگر نشان داد؛ همچنین طراحی و ارزیابی کیفیت ساختار در تمام پروتئینهای سمی در حد مطلوب حاصل شد و ارزیابی میل اتصالی مبین اتصال تمام پروتئینهای Cry به گیرندههای مربوطه و اتصال قویتر Cry۱۱ و Cry۲۴ به بیشتر گیرندهها بود. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر ضمن فراهمآوری دادههای عملکردی مرتبط با سموم پروتئینی Cry، الگوی عملی استفاده بهینه از آنها مبتنی بر تولید سموم توانا بر اساس طراحی پروتئینهای چندعملکردی در راستای کنترل زیستی پشههای مالاریا را فراهم کرد.

مالاریا, کنترل زیستی, پروتئینهای Cry, بیوانفورماتیک