فراپرسپکتیو، ارائه روشی جهت ترسیم پرسپکتیو بر مبنای شیوههای بیان تصویری در معماری گذشته

پیشینه و اهداف: ترسیم پرسپکتیو به­عنوان یکی از شیوه­های بیان تصویری، نقش بسیار مهمی در فرآیند طراحی معماری دارد که کیفیات فضایی معماری را از دید ناظری ایستا بازگو می­کند؛ لیکن این نحوه­ بیان تصویری که در غرب رایج می­باشد، مطابقتی با نگاه معماری گذشته ایران که در آن فضا ناایستا و در حرکت بوده، ندارد. از­این­رو درصورتی که به دنبال ارائه یک روش در تطابق با نگاه هستی­شناسانه مبتنی بر حکمت اسلامی- ایرانی باشیم، میتوان از اصول فرایند نگاشت مدارک تصویری معماری گذشته ایران پرسید تا بر مبنای نتایج به دست­آمده، روش جدیدی برای بیان تصویری پیشنهاد داد. در این مطالعه نگرش هنرمندان ایرانی به فضا در محیط نگارگری از یکسو و تاریخچه پرسپکتیو و مبانی مطرح در ترسیم پرسپکتیو از دیگر سو مورد مطالعه قرار گرفته است. انتظار می­رود با بررسی این نگرش به فضا و بسط آن در چارچوب فکری حکمت اسلامی و با مداقه در جایگاه دو عنصر زمان و مکان در فضای فکری این دو جهان، نقطه افتراق دو نگرش غرب و ایران به فضا شناسایی شود. روشها: این مطالعه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه نگرش هنرمندان ایرانی به فضا در محیط نگارگری از یکسو و مبانی مطرح در ترسیم پرسپکتیو در غرب از دیگر سو می­پردازد تا با مداقه در فضای فکری این دو جهان، نقطه افتراق به نگرش آنها نسبت به فضا را شناسایی نماید. یافتهها: بر اساس نتایج این تحلیل، روش فراپرسپکتیو به عنوان رویه ترسیمی با رویکرد کل­نگاری معرفی می گردد که حاصل تفکر در قواعد حاکم بر شیوه­های ترسیمی گذشته ایران و تلفیق با اصول مطرح در پرسپکتیو خطی است. این روش با افزایش نقاط گریز، و به تبع آن افزایش میدان دید و نمایش حرکت، از واقع نمایی صرف به فرانمایی فضایی در حوزه ترسیمات معماری پیش می­رود. نتیجهگیری: با توجه به جایگاه ترسیمات فضایی در فرایند طراحی معماری و آموزش نحوه ترسیم پرسپکتیو در دروس پایه با دانشجویان معماری، و همچنین اهمیت آشنایی دانشجویان معماری با اصول مربوط به بیان تصویری و روش­های ترسیمی مربوط به آن، این مطالعه روش ترسیم کل نگر را معرفی نموده و آن را جهت ارائه به دانشجویان معماری پیشنهاد می­نماید. روش پرسپکتیو کل­نگار (فراپرسپکتیو) تلاش می­کند تعبیری کارکردی از جهان­بینی کمال­گرایانه هنرمند ایرانی (آن­گونه که پیش از این بوده) داشته باشد. این روش امکان تصویر همه جزئیات فضایی را در یک قاب فراهم می­آورد و تصور فضایی مناسبی در بیننده ایجاد می­نماید و موجب تسهیل فهم فضای معماری در فرایند طراحی معماری می­گردد. همچنین امکان آموزش این روش بر مبنای اصول و قواعد حاکم بر پرسپکتیو خطی به­طوری­که برای دانشجویان معماری قابل فهم باشد، میسر است.

Keywords:

فرا پرسپکتیو , پرسپکتیو , نگارگری , بیان تصویری , بیان معماری