صمد مدادی هریس - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
محمدرضا پور محمدی - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
میرستار صدر موسوی - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
شهریور روستایی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

در آستانه ورود به هزاره سوم، تحولات بسیار سریعی در جوامع بشری صورت گرفت که جدا از منافع، آسیب هایی جدی نیز به همراه داشته است. اسناد و شواهد موجود نشان می­دهد که موتور اصلی این تحولات  انقلاب صنعتی و تاثیرات ناشی از آن بوده است. در این بین یکی از   رویکرد­های اساسی جهت مقابله با  نابسامانی­ها در دهه­های اخیر، رویکرد توسعه پایدار است؛ یعنی توسعه­ای که از نظر زمین غیر مخرب، مناسب، اقتصادی و از نظر اجتماعی قابل پذیرش باشد، در واقع توسعه پایدار زمانی حاصل می­شود که تمامی ابعاد آن یعنی: اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی پایدار ایجاد شود. بر این اساس هدف از این تحقیق درگام نخست  اولویت بندی شاخص و معیارهای موثر در پایداری محیط مسکونی و سکونتگاه­های انسانی بوده است؛ در گام بعدی با استفاده از این شاخص­ها و معیارها رتبه بندی مناطق شهر تبریز انجام شده است. فرایند تحقیق بدین گونه است که ابتدا نظر کارشناسان از طریق پرسشنامه جمع آوری شده  سپس با استفاده از تحلیل  فرایند سلسله مراتبی فازی وزن شاخص و معیار مشخص گردید، در نهایت با استفاده ازروش آنتروپی وزن مناطق حاصل شده است. براین اساس بعدکالبدی با وزن ۵۴۴/۰ اولویت نخست را در پایدار شهر تبریز بدست آورده است؛ بعد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به ترتیب با وزن ۲۴۵/۰، ۱۷۲/۰ و۰۳۸/۰ در اولویت بعدی قرار دارند. در این تحقیق همچنین شاخص­های و معیار موثر روی مناطق ورتبه بندی آن­ها انجام شده است که  به ترتیب در بعد اقتصادی منطقه۴ باامتیاز ۱۴/۶، دربعداجتماعی منطقه۴ با امتیاز۷۹/۹، دربعد زیست محیطی منطقه ۶ با امتیاز ۲۳/۱۱ ودر بعدکالبدی منطقه ۲ با امتیاز ۶۱/۲۳  رتبه­های نخست را در این بررسی بدست آورده اند.

اولویت بندی, محیط مسکونی, پایداری, روشAHP فازی, تکنیک آنتروپی, شاخصها