کیومرث یزدان پناه درو - دانشیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران
رضا دولتی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

در طول تاریخ، اغلب حضور مولفههای «قدرت» و «ثروت» در کنار «ایدئولوژی» و «رقابت» به شکلگیری روابط خصمانه بین کشورها منجر شده است. در بین مناطق جهان، خاورمیانه و شمال افریقا بهعلت دارابودن همه مولفههای ذکرشده دارای روابط پیچیدهتری برای دستیابی به امنیتاند؛ از جمله این کشورها میتوان به ایران اشاره کرد که با وزن ژئوپلیتیک خاص خود بر کشورهای دیگر خواه در سطح منطقه خواه در سطح بینالملل اثر میگذارد. ایران، همراه سایر کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا، از کشورهای تاثیرگذار بر جهان هستند و در هر تغییر سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی تاثیر عمیقی داشته یا از آن متاثر شدهاند. این مطالعه به دنبال پاسخ به این سوال است: «نقش ژئوپلیتیکی ایران و اعراب در امنیت منطقهای منا چیست؟» توضیح داده خواهدشد که چه اتفاقی افتاده و چرا این اتفاق رخ داده است. این تحقیق از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و برای آزمون پایایی مدل پژوهش از روش دلفی با رویکرد شبهگمنامی استفاده شده است. در این مقاله، تلاش شده است تا از مدلهای گرافیکی برای درک بهتر مفاهیم استفاده شود. نتایج حاکی از آن است که کشورهای عربی از جمله عربستان به موقعیت و وزن ژئوپلیتیک ایران توجه نمیکنند و، بدون توجه به جایگاه ایران، آنها نمیتوانند بحرانهای منطقهای را کنترل کنند. سرانجام، با بررسی وضعیت فعلی ایران و کشورهای عربی در منطقه، به الگوی مفهومی در روابط امنیتی بین ایران و کشورهای عربی رسیدیم.

اعراب, امنیت منطقه ای, ایران, ژئوپلیتیک, منا