سئودا حسین زاده - تبریز- دانشگاه تبریز
آرش جوانمرد - دانشگاه تبریز
سید عباس رافت - دانشگاه تبریز
صادق علیجانی - دانشگاه تبریز

سابقه و هدف: یکی از معایب برآورد پارامترهای ژنتیکی بر اساس وزن مطلق گوسفند در یک سن خاص این است که برخی از ژنها فقط در یک دوره خاص از زندگی حیوان بر رشد موثر هستند. اثرات پلیوتروپی نیز بین صفات مقطعی وزن در سنین مختلف وجود دارد. به طوری که انتخاب برای یک صفت، سبب پاسخ همبسته در سایر صفات میشود. پس تمرکز بر تمام مراحل منحنی رشد و مولفههای توصیف کنندهی این منحنی میتواند پیشرفت ژنتیکی بیشتری را حاصل آورد. نتایج تحقیقات نشان میدهد که پارامترهای منحنی رشد در گونههای مختلف وراثت پذیر هستند. بنابراین امکان تغییر شکل منحنی رشد از طریق انتخاب وجود دارد. شناخت روابط ژنتیکی و محیطی بین وزنهای مختلف، بلوغ و نرخ رشد در تمام مراحل رشد برای طراحی برنامه اصلاح نژادی به منظور بهبود کارایی تولید در طول عمر حیوان ضروری است. لذا شناسایی و مکان یابی جایگاههای کنترل کنندهی صفات کمی برای پارامترهای منحنی رشد به عنوان صفات وراثتپذیر میتواند سناریوی تحقیقاتی مفیدی برای بررسی باشد که در نهایت سبب افزایش تولید گوشت شود. مواد و روشها: پارامترهای منحنی رشد با استفاده از مدل برودی و اطلاعات ۲۷۵۳۷ راس گوسفند قزل تخمینزده شد. شجرهی جمعیت مورد مطالعه توسط نرم افزارهای شجره پرداز مورد بررسی قرار گرفت. دو خانواده که دارای شرایط طرح خواهر برادر ناتنی بودند انتخاب شدند. سپس برای انجام این پژوهش، از ۵۱ نتاج دو خانوادهی ناتنی گوسفندان قزل (گوسفندان مربوط به ایستگاه تحقیقاتی پرورش و اصلاح نژاد گوسفند قزل میاندوآب بودند( خونگیری به عمل آمد. برای تعیین ژنوتیپ ازهشت نشانگر ریزماهواره که روی کروموزومهای دو و پنج مستقر بودند استفاده شد. فاصلهی نشانگرها از یکدیگر روی نقشهی کروموزومی کمتر از۳۰ سانتی مورگان بود. استخراج دی ان ا با استفاده از روشکلروفورم و ایزوآمیل الکل از خون کامل صورت گرفت. جهت تکثیر جایگاههای ریز ماهواره از برنامهی Touchdown PCR و ژل متافور آگارز ۴ درصد استفاده شد. از نرم افزار UVDOC برای امتیازدهی باندها استفاده شد. آمار توصیفی برای شاخصهای مولکولی هر جایگاه ریزماهوارهایی با استفاده از نرم افزار PopGene محاسبه شد. پس از اتمام تعیین ژنوتیپ، سه فایل نقشهی کرومووزومی، رکوردهای ژنوتیپی و فنوتیپی تهیه شد. سپس بررسی نرمالیته دادههای خام و تصحیح برای اثرات ثابت )جنسیت، تیپ تولد،… (، توسط رویه GLM نرم افزارSAS نسخه ۹.۲ ساخت سال ۲۰۱۵، انجام شد. روش مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل مکان یابی جایگاههای کنترل کنندهی صفات کمی شناسایی ارتباط مابین نشانگرهای ژنتیکی و جایگاههای کنترل کنندهی صفات کمی توسط دو نشانگر بود. یافتهها: نتایج تجزیه و تحلیل ریزماهوارهها نشان داد که چندشکلی مناسبی در جمعیت مورد مطالعه وجود دارد. در نهایت نتایج حاصل از دو خانواده مورد نظر نشانگر عدم شناسایی جایگاههای کنترل کنندهی صفات کمی معنی دار روی کروموزومهای شماره دو و پنج برای صفات پارامترهای منحنی رشد برودی (A,B,C) بود. نتیجهگیری: طی تجزیه و تحلیل های انجام شده جایگاههای کنترل کنندهی صفات کمی معنیداری یافت نشد. البته طرح مربوطه به دلیل کم بودن تعداد نشانگرها، تعداد خانواده و اعضای هرخانواده نقایضی را متحمل شد. این عوامل در جای خود میتوانند دلیلی بر عدم شناسایی جایگاههای کنترل کنندهی صفات کمی در این طرح باشد.

نشانگرهای ریزماهواره, نقشه یابی جایگاههای کنترل کننده ی صفات کمی, صفت رشد