میترا عظیمی - استادیار برنامه ریزی اجتماعی دانشگاه علامهطباطبائی (نویسنده مسئول).
سیمین ویسی - دانشجوی دکتری رشته جامعهشناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

محله هرندی به دلیل آسیبهای اجتماعی فراوان، عرصهای برای ورود سازمانهای مردمنهاد متعدد است که فرصتها و البته تهدیدهایی را موجب شدهاند. پژوهش حاضر حاصل ۱۸ ماه مطالعه میدانی با هدف نوعشناسی سمنها در هرندی بر اساس ماهیت، کارکردها و شناسایی عقلانیت حاکم بر آنها است. بدین منظور به مشاهده، مصاحبه و تشکیل گروههای بحث متمرکز با ساکنان و ۱۴ سمن فعال محله پرداختیم. نتایج تحقیق نشان میدهند که، از نظر نوعشناسی، سمنهای محله هرندی در دسته سمنهای «دیگر منفعتبخش» قرار میگیرند. کارکرد عمده آنها که شامل کارکرد یادگیری است، به سبب آنکه نتوانستهاند مجموع دانش و اطلاعات خود را انباشته و به نسل یا گروههای دیگر منتقل سازند، دچار ضعفهای جدی است. توانمندسازی نیز معمولا بصورت کامل اتفاق نیفتاده و افراد به بازار کار متصل نمیشوند. سازمانهای مردمنهاد حاضر در هرندی بهعنوان نمونهای از این نوع سازمانها در کشور هنوز نتوانستهاند بهعنوان نماینده بخش سوم، نسبت و رابطه خود را با اجتماع محلی مشخص سازند. بنابراین بازبینی در نوع شناسی سمنها بویژه بر اساس کارکرد و عقلانیت سازمانی حاکم بر آنها تا حد زیادی میتواند موجب کاهش این نقیصه شود.

دروازه غار, محله هرندی تهران, نوع شناسی سمنها بر مبنای سرشت و کارکرد, انواع عقلانیت حاکم بر سمنها