ارزیابی تناسب سرزمین برای کاربری باغ مطالعه موردی: شهرستان سامان، استان چهارمحال و بختیاری

چکیده ارزیابی توان اکولوژیک برای توسعه باغ، گام بسیار مهمی در فرایند توسعه پایدار سرزمین است. در این زمینه، دانش ارزیابی تناسب سرزمین نقشی اساسی در تعیین تناسب یا ارزیابی توان اکولوژیک هر منطقه برای کاربریهای مدنظر ازجمله توسعه باغ دارد. با توجه به اینکه یکی از اهداف اصلی بسیاری از طرحها و برنامههای توسعهای در سطح کلان توسعه پایدار است، پژوهش کنونی با هدف دستیابی به بهترین و پایدارترین استفاده از اراضی شهرستان سامان در استان چهارمحال و بختیاری برای کاربری باغ انجام شد. در این پژوهش با بهرهگیری از روش استاندارد فائو برای ارزیابی تناسب سرزمین با هدف توسعه باغ، تناسب سرزمین شهرستان سامان برای بعضی محصولات باغی شامل زردآلو، بادام، سیب، هلو و مو (انگور) بررسی شد. برای این منظور با استفاده از دادههای ایستگاههای سینوپتیک و نقشه خاک منطقه، فرایند ارزیابی تناسب سرزمین با رویکرد سایز و روش عددی (پارامتریک) انجام و نقشههای تناسب سرزمین محصولات مطالعهشده تهیه شد. یافتهها نشان داد براساس ویژگیهای اقلیمی و خاکی، مناطق مختلف درجه تناسب یا توان اکولوژیک متفاوتی دارند؛ بهطوری که این منطقه برای سیب و هلو کلاس تناسب S۳ و N به ترتیب در ۸۷/۸۶ و ۱۳/۱۳ درصد از منطقه و برای سه محصول دیگر، کلاسهای S۲، S۳ و N دارد که به ترتیب برای مو و بادام، ۹۰/۲۱، ۵۷/۶۵ و ۵۲/۱۲ درصد و برای زردآلو ۶۶/۱۳، ۲۱/۷۳ و ۱۳/۱۳ درصد از منطقه را شامل میشود. مهمترین محدودیتهای موجود، محدودیتهای عمق خاک، سنگریزه، شیب و اقلیمی تشخیص داده شد. چنین یافتههایی در انتخاب بهترین گزینهها به برنامهریزان و تصمیمگیران کمک میکند تا هم سودآوری محصول و هم پایداربودن مدنظر قرار گیرد؛ البته بهجز نیازمندیهای اکولوژیکی پیشنهاد میشود نیازمندیهای دیگر مانند ویژگی اجتماعی، شرایط اقتصادی، پذیرش فرهنگی و بررسی وضع موجود نیز ارزیابی شوند؛ بدین ترتیب فرایند توسعه پایدار برای باغداری تکمیل میشود.

Keywords:

آمایش سرزمین , ارزیابی توان اکولوژیک , توسعه پایدار , کشاورزی