ارزیابی و پهنهبندی خطر سیلابهای ناگهانی بر اساس عوامل فیزیوگرافی و شاخصهای مورفومتریک( مطالعه موردی حوضهی قصرشیرین)

سیلاب ناگهانی، پدیدهای پیچیده و مخرب و پیشبینی آن بسیار دشوار است. حوضه قصر شیرین به علت رخنمون سازندهای نفوذناپذیر، شبکه زهکشی متراکم، توپوگرافی ناهموار، ویژگیهای کاربری اراضی و رخداد بارشهای سنگین، مستعد وقوع سیلاب ناگهانی است؛ بر این اساس هدف این پژوهش، ارزیابی و پهنهبندی خطر سیلاب ناگهانی در این حوضه است. در پژوهش حاضر از دو روش محاسبه درجه خطر و MFFPI استفاده شده است. روش درجه خطر از یازده پارامتر مورفومتریکی موثر در سیلخیزی و روش MFFPI از شش پارامتر فیزیوگرافی برای پهنهبندی خطر سیلاب ناگهانی استفاده میکنند. نتایج نشان میدهد براساس روش محاسبه درجه خطر، ۹۳ درصد مساحت حوضه قصر شیرین، پتانسیل خطر زیاد و خطر شدید سیلاب ناگهانی دارد. براساس مدل MFFPI، پهنههای با پتانسیل خطر زیاد و خیلی زیاد رخداد سیلاب ناگهانی، ۶۰ درصد مساحت حوضه قصر شیرین و پهنههای با خطر کم و خیلی کم نیز، ۲۰ درصد مساحت این حوضه را دربرگرفتهاند. ناهمگونی بالایی نقشه نهایی مدل MFFPI ناشی از ژئومورفولوژی فرسایشیافته حوضه است و نواحی کوهستانی، پتانسیل کم و مناطق تپهماهوری و دشت فرسایشی، پتانسیل خطر زیاد سیلاب ناگهانی دارند. روش درجه خطر مبتنی بر اندازهگیری پارامترهای مورفومتری است و پتانسیل خطر سیلاب ناگهانی را برای کل حوضه ارائه داده است؛ اما مناطق پرخطر و کمخطر را در داخل حوضه مشخص نمیکند. درمقابل مدل MFFPI، پارامترهای فیزیوگرافی موثر در ایجاد سیلاب را در پهنهبندی خطر سیلاب به کار میگیرد و براساس آن، مناطق پرخطر و کمخطر را در داخل حوضه مشخص میکند. بهطور کلی برپایه نتایج این مدلها، حوضه قصر شیرین پتانسیل خطر زیاد در رخداد سیلاب ناگهانی دارد.

Keywords:

سیلاب ناگهانی , پارامترهای مورفومتری , روش MFFPI , پتانسیل سیلخیزی , حوضه قصر شیرین